17 apr 2014

Jean Echenoz - Flitsen

De nieuwe uitgeverij World Editions, afgeleid van De Geus, specialiseert zich in het uitbrengen van internationale titels in een handig klein, gebonden formaat en met een leeslintje. Opvallend aan deze boeken is dat ze ronde hoeken hebben. Flitsen van Jean Echenoz is de vertaling van zijn laatste roman Des éclairs uit 2010 en vertelt het verhaal van een hoogbegaafde uitvinder die echter weinig kennis heeft van persoonlijke relaties. Anderen gaan lopen met zijn eer, waardoor hij zelfs aan lager wal geraakt. Door een groep van getrouwen wordt hij op handen gedragen, maar hij brengt zichzelf steeds in de problemen, omdat hij niets begrijpt van zakendoen.


Gregor weet niet precies op welke dag hij is geboren. Het was rond middernacht en een storm zorgde ervoor dat hij in het donker en zonder precieze tijdsaanduiding werd geboren Zijn hele jeugd zal hij spenderen aan het correct zetten van klokken, zodat deze op de nanoseconde de tijd kunnen aanduiden  Gregor is een vreemde jongen die niet met andere jongens speelt, maar constant de werking van elk apparaat wil doorgronden om het te verbeteren. Hij studeert met verve af  en trekt al gauw naar Amerika om zijn fantastische ideeën aan de man te brengen.

Hij komt er in contact met Edison die hem in dienst neemt. Edison heeft het monopolie op gelijkstroom, maar zijn toepassingen ondervinden veel problemen. Met tegenzin laat hij Gregor werken aan een project met wisselstroom, enkel om hem nadien met niets op de straat te zetten. De twee meter lange Gregor heeft intussen genoeg contacten om zelf een bedrijf op poten te zetten. Na een succesvolle conceptiefase voor een nieuw soort lamp wordt hij echter zonder financiële compensatie uit zijn eigen bedrijf gezet.

Hij moet noodgedwongen in de bouw gaan werken om in zijn onderhoud te voorzien. Door een toeval raakt hij bekend bij Western Union, een concurrent van Edison die hem wel de mogelijkheid geeft om een wisselstroomprogramma uit te werken. Hij krijgt zelfs een deel in de winst. Edison doet er ondertussen alles aan om hen in diskrediet te brengen.

Gregor werkt niet graag met anderen, hij kan geen geduld voor hen opbrengen. Ook lijdt hij aan smetvrees en telt hij alles wat hij tegenkomt. Tijdens voordrachten is hij echter op zijn best. Als een ware performer weet hij met zijn experimenten met elektriciteit het publiek te bezweren. Hij werkt zich in korte tijd op tot de bekendste geleerde van zijn tijd, al kijken andere geleerden spottend op hem neer.

Ondertussen is hij ook stinkend rijk geworden zonder het zelf te beseffen. Zijn aandeel is zo groot geworden dat Western Union het niet zou kunnen uitbetalen. Nietsvermoedend laat Gregor zich afkopen. In de volgende jaren baart hij talloze nieuwe ideeën die hij verkondigt, maar nooit volledig ten uitvoer brengt, waardoor anderen steeds met de pluimen gaan lopen. Gregor blijft verder denken in eenzaamheid, want hoewel hij zeer geliefd is bij vrouwen, heeft hij angst voor hen. Behalve voor één misschien.

Zijn ideeën worden steeds megalomaner en Gregor brengt zichzelf en zijn omgeving meermaals in de problemen. Ondertussen leeft hij op grote voet en maakt meer en meer schulden. Zijn nieuwe plannen worden steeds gedwarsboomd, al lijkt hij zich hiervan niet bewust. Hij overtuigt zijn financiers nog een laatste keer met een grote, nieuwe creatie, nl. een wereldwijd informatiesysteem. Nog voor het voltooid is, heeft een ander zijn idee al ten uitvoer gebracht.

Flitsen is een korte roman waarin veel gebeurt. Sommige belangrijke gebeurtenissen worden dan ook maar even aangehaald of vermeld. Het verhaal wordt verteld vanuit een tegenwoordige tijd en door een verteller die als het ware boven het gebeuren uitzweeft. Dat zorgt soms voor een bevreemdend effect, dat echter prima gedijt met de aparte levensvisie van het hoofdpersonage. Echenoz maakt verder veel gebruik van humor. Alles samen resulteert dit in een aangename leeservaring, met name geschikt voor tijdens een korte vlucht naar een Europese bestemming naar keuze.

2 opmerkingen:

  1. Hallo,
    Leuke recensie. Toch twee opmerkingen: Gregor is niet zomaar een hoogbegaafde uitvinder, want het personage is gebaseerd op het leven van Nikola Tesla (1856-1943). De Franse flaptekst vermeldt: "Fiction sans scrupules biographiques". Eigenlijk geen roman, maar ja wat wel? Zeker niet de laatste van Echenoz, want afgelopen jaar publiceerde hij nog "14" over de 1e wereldoorlog. Zopas is ook nog een verhalenbundel verschenen.
    Vriendelijke groet,
    Ruud

    BeantwoordenVerwijderen