Özkan Akyol - Eus

Eus is de jongste van drie zonen uit een niet traditioneel Turks gezin. Vader is een norse man die niet veel opheeft met traditionele waarden. Hij laat geen kans onbenut om de boel te belazeren en leeft van een uitkering. Hij gaat niet naar de moskee en zuipt de hele dag. De zonen worden op jonge leeftijd uitgezonden om een baantje te zoeken, waarbij hij de zuurverdiende centen voor zichzelf houdt. Zo dwingt hij zijn kinderen en ook Eus om zelf in hun onderhoud te voorzien. Op niet altijd even legale wijze verdienen ze zelf wat zakgeld voor het in de zakken van hun vader verdwijnt. Vanaf vader met pensioen is en regelmatig naar Turkije trekt, kan Eus zich bevrijden om zelf een leven op te bouwen.

Als puber doet Eus het niet zo slecht. Net als zijn broers is hij een goede leerling en vindt hij ook aansluiting bij het Nederlandse klootjesvolk. Niet dat het zijn beste vrienden worden, maar door zijn minder strikte opvoeding aanvaarden ze hem meer. Op school loopt hij achter bij de meisjes. Met schade en schande doet hij de nodige ervaring op, maar al gauw stoot hij op een barrière. De vrome Turkse meisjes willen pas seks na het huwelijk, terwijl de Hollandse sloeries het zomaar weggeven. Eus start een opleiding aan de Hogeschool, maar enkel om de toelage te incasseren. Hij heeft immers onder druk van zijn vader Turis een baantje als afwasser aangenomen.

Zijn broer Kosta komt op de proppen met het plan een groots Turks feest te organiseren, waar traditionele Turkse muziek wordt gedraaid. Al bij de eerste editie wordt duidelijk dat ze een gat in de markt hebben gevonden. Het leven loopt een jaar op rolletjes en Eus vindt ook een vaste Turkse vriendin. Als ze besluiten niet te wachten met seks tot het huwelijk, loopt het echter fout en verbreekt ze de relatie. Kort daarop worden Eus en zijn broers verstoten door hun vader, waardoor de familiebanden verbrokkelen en Eus op zichzelf is aangewezen.

Er volgt een bevlogen periode van drank en seks. Eus geeft uiteindelijk zijn baantje op bij het restaurant en scharrelt rond met diverse meiden. Alles loopt goed tot hij één van hen, Meltem, zwanger maakt. Tot overmaat van ramp blijkt ze getrouwd te zijn met een traditionele Turk die hen beiden met de dood bedreigt. Eus moet naar Turkije vluchten tot de storm is overgewaaid.

Terug in Nederland acht Eus de tijd rijp om wat poen te verdienen. Zijn beste vrienden kweken ondertussen weed of doen aan afpersing. Via zijn broer Kosta kan Eus terecht als chauffeur bij diens schoonfamilie, een bende zigeuners. Ze houden er een lucratieve business op na; ze schuimen namelijk handelszaken in Europa af om hen van hun inkomsten te beroven. Voor Eus het goed en wel beseft, zwemt hij in het geld, tot de dag dat de politie aan zijn deur staat.

Eus is een semi-biografische schelmenroman die prima het midden houdt tussen camp en literair vakmanschap. Het verhaal is erg geloofwaardige door de kleurrijke personages en het veelvuldig gebruik van slang. Een leuk detail is dat elke stad wordt omschreven en niet bij naam genoemd, bv. Koekstad, Lichtstad, ...
Özkan Akyol brengt met zijn debuut een doorleefd verhaal vanuit de Turkse achterbuurten, maar haast achteloos worden er grotere topics aangehaald zoals interraciale verhoudingen, het uitmelken van vadertje staat en de rol van familie en geloof in het dagelijkse leven.