Ben Lerner - Vertrek van station Atocha

 Een debuut dat op de voorzijde wordt geprezen door Jonathan Franzen en op de achterflap wordt bewierookt door Paul Auster. Er zijn schrijvers die het met minder moeten doen. Verder werd Vertrek van station Atocha door The Wall Street Journal, The Guardian en The New Yorker uitgeroepen tot een van de beste romans van het jaar en werd het bekroond met The Believer 2012 Book Award. Wat mij betreft zijn deze superlatieven en onderscheidingen volledig terecht. Lerner schrijft een bijzondere roman over een complex hoofdpersonage, Adam Gordon, een jonge Amerikaanse dichter die met een beurs naar Madrid is gekomen om er onderzoek te doen naar de invloed van de Spaanse burgeroorlog op de dichtkunst.

Adam houdt er echter een eigen onderzoek op na dat hij indeelt in verschillende fazen. Met behulp van alcohol, softdrugs en pillen doet hij aan zelfonderzoek. De invloed van deze stoffen moeten hem leren in hoeverre hij in staat is om zijn emoties en die van anderen te voelen. Als hij een man ziet huilen bij een schilderij in het Prado, acht hij hem een bedrieger. Adam sluit zich op en maakt gedichten door flarden weg te knippen uit andere teksten en dan weer te bewerken en te vervormen. 

Na een aanpassingsperiode zoekt Adam contact met de lokale bevolking. Zonder echt contact te leggen, leert hij Arturo kennen die hem verleidt om zijn gedichten voor te dragen op een voorleesavond. Hoewel hij zijn eigen werk niet als dichtkunst beschouwd, oogst Adam veel lof met zijn voordracht. De knappe Teresa van de galerie wil zijn gedichten naar het Spaans vertalen. Vanaf dan zal Adam onderzoeken in hoeverre zijn nieuwe aangemeten air van talentvolle dichter effect heeft op zijn omgeving. 

Voordien heeft Adam Isabel leren kennen aan wie hij verteld heeft dat zijn moeder overleden is. Hij begint een relatie met haar en wanneer deze leugen wordt ontdekt, maskeert hij ze met een nieuwe leugen over zijn vader. Adam is geïntrigeerd door het effect van zijn leugens en halfwaarheden op de mensen aan wie hij ze vertelt. Adam zelf denkt aan Teresa als hij bij Isabel is, maar wanneer Isabel hem verteld dat ze hun relatie wil beëindigen om terug met haar ex-vriend te beginnen, doet Adam er alles aan om Isabel nog één keer met hem in bed te krijgen.

De verknipte persoonlijkheid van Adam is niet vatbaar voor enige evolutie of groei. Als er vlakbij een bom ontploft (bij station Atocha) en Madrid in rep en roer staat, zit Adam lelijk verveeld met deze situatie. Hij krijgt hierdoor wel de kans om meer contact te leggen met Teresa, maar bij het meestappen in demonstraties en het eindeloos gepalaver over de schuldigen, kan hij met moeite zijn desinteresse verbergen. Steeds blijft Adam met de mogelijkheid spelen om zijn periode in Madrid af te sluiten en terug te keren naar zijn echte leven.

Vertrek van station Atocha is ondanks zijn 200 pagina's een statige roman met vele boeiende passages en lange uitweidingen over een dichter die zichzelf als een oplichter ziet. Een genie die verloren loopt in zijn eigen geënsceneerde wereld. Adam blijft een buitenstaander ondanks zijn relaties met twee Madrileense vrouwen en kiest er voor om niet echt aan het leven deel te nemen. Wat me bij deze roman fascineert, is hoe een verhaal dat zich grotendeels afspeelt in de gedachten van het hoofdpersonage, toch uitermate boeiend kan blijven.