Tahar Djaout - De laatste zomer van de rede

Tahar Djaout was een Algerijnse schrijver en De laatste zomer van de rede was zijn politiek testament, voor hij in 1993 op brutale wijze werd vermoord door de fundamentalisten. De roman is een aanklacht tegen het godsdienstfanatisme dat zijn land op brute wijze binnendringt. Niemand voelt zich nog veilig en mensen worden vervolg omdat ze schoonheid creëren en verspreiden. Muziek en kunst wordt verboden,  omdat geen door mensenhanden geschapen schoonheid mag wedijveren met Zijn Schoonheid. De prachtige poëtische woorden van dit verhaal staan in schril contrast met de teloorgang van de geschiedenis van zijn land.

Boualem Yekker heeft een boekhandel en lijdt een gezapig leven. Hij kan samen met zijn gezin rustig genieten van een welverdiende vakantie tot ze op de terugweg worden geconfronteerd met een barricade. De brigade van de verlichte verlossers houden alle wagens tegen en kijken of alle inzittenden (en dan vooral de vrouwen) wel zedig gekleed zijn. Boualem ziet dit als een voorbode van het opkomende fundamentalisme dat Algerije zal overspoelen.

Wakende broeders rijden op motorfietsen om wagens te inspecteren. Als een man samen met een vrouw in de wagen zit, worden ze tegengehouden om te zien wat hun familiale band is en van de gelegenheid wordt gebruik gemaakt om te checken of ze geen alcohol bij hebben. Op stranden worden de schaars geklede dames bedreigd en bespot. Geruchten over nieuwe strenge godsdienstwetten verspreiden zich onder de burgers en vormen zo een nieuw bewustzijn. Immoreel geachte burgers zoals intellectuelen en kunstenaars worden beschimpt en gestraft. Er is geen plaats meer voor het individu in deze samenleving.

In deze nieuwe samenleving krijgt de ruimdenkende Boualem Yekker het moeilijk. Als zijn vrouw zich op een dag volledig gesluierd aan hem vertoond en ook zijn kinderen van hem verlangen zich te voegen naar de nieuwe norm, moet hij noodgedwongen de banden verbreken. Het wordt hem met de dag ook moeilijker gemaakt om zijn boekhandel open te houden. Veel klanten kreeg hij al niet meer over de vloer, maar nu wordt hij ook nageroepen en telefonisch bedreigd. Op een dag is zijn boekhandel dan ook afgesloten en opgeëist door de overheid in Allah's naam.

In een land besmet door het fanatisme voelt Boualem Yekker zich niet meer welkom. Door het verlies van zijn boeken, verliest hij zo veel meer. Zijn dromen en wensen worden hem ontnomen. Het opkomend extremisme luidt de teloorgang van de geschiedenis in. Tahar Djaout klaagt met de schoonheid van de taal het verval van een samenleving aan. De laatste zomer van de rede is een roman die beklijft en doet nadenken.