1952-2001
Na een lange ballingschap in Mexico keert Wilhelm Powileit met zijn vrouw terug naar de DDR. De communistische partij haalt het tweetal terug en Wilhelm krijgt een hoge functie toebedeeld. Wilhelm is Charlottes tweede man. Haar eerste man (X Umnitzer) heeft haar twee zoons geschonken, Kurt en Werner, waarvan Werner al vroeg overlijdt. Kurt is tijdens de oorlog als 15-jarige terechtgekomen in een Russisch werkkamp waar hij zijn gevangenisstraf uitzit, om 20 jaar later met zijn vrouw Irina uit ballingschap terug te keren naar de DDR. Kurt schrijft boeken over de Russische leiders en neigt meer naar het socialisme, al kan hij pas echt over de verschrikkingen van zijn verleden schrijven na de dood van zijn stiefvader. Samen met Irina hebben zij een zoon, Alexander die een woelig levensverhaal kent. Hij loopt niet op met politieke idealen en fladdert van de ene naar de andere vrouw. Hij kan zich niet verzoenen met het beperkte leven in de DDR en vlucht uiteindelijk naar het westen. Zijn kortstondige huwelijk met Melitta brengt één zoon voort. Markus lijdt onder de afwezigheid van zijn vader en zal uitgroeien tot een rebels kind die de westerse waarden ontdekt in uitgaan en drugs gebruiken
1 oktober 1989
Dit is niet de dag van de val van de Berlijnse muur, die historische gebeurtenis volgt een maand later, maar voor de familie Umnitzer is het de dag dat alle maskers afvallen. Het is de negentigste verjaardag van de patriarch van de familie, Wilhelm Powileit, overtuigd communist die dweept met Lenin en Stalin en heimelijk neerkijkt op de rest van de familie. Enkel Irina (de vrouw van Kurt) kan zijn waardering wegdragen, daar zij als enige in de oorlog heeft gevochten. Wilhelm wordt op zijn verjaardag gedecoreerd voor zijn verdiensten voor de partij. Kurt besluit die dag zijn memoires te schrijven om zo het dubieuze verleden van Powileit en zijn partij ("De Partij heeft altijd gelijk") aan te klagen. Alexander is afwezig nadat hij besloten heeft te vluchten naar het westen en zo zijn familie te "verraden". De ophanden zijnde opheffing van de Sovjetunie en de afbrokkeling van zijn communistische droom worden Wilhelm uiteindelijk teveel als hij sterft op zijn verjaardag. Hij zou zich gelukkig prijzen dat hij de val van de Berlijnse muur niet meer hoeft te aanschouwen.
2001
Nadat Alexander zijn dementerende vader in Berlijn heeft bezocht en diens geld uit de kluis heeft genomen, besluit hij halsoverkop naar Mexico te reizen. De aanslag op de Twin Towers gaat grotendeels aan hem voorbij. Hij wil vooral in het reine komen met zichzelf, sinds er bij hem Hodgkin is vastgesteld. In Mexico bezoekt hij de plaatsen waar zijn grootouders hebben verbleven. Deze herinneringen laten hem grotendeels koud, maar de rust die Mexico uitstraalt, vooral nadat hij de toeristische trekpleisters heeft verlaten, helpt hem om het leven te nemen zoals het komt. In een schaakspel dat hij ook van bij zijn vader heeft meegenomen, vindt hij brieven die hem terugvoeren naar het verleden en kan hij eindelijk begrip opbrengen voor de starre houding van zijn vader.
In tijden van afnemend licht is een complexe roman die zich maar met mondjesmaat laat ontrafelen. Uit de schrijfstijl van Eugen Ruge valt geenszins af te leiden dat het hier een debuut betreft. Zijn reis door de Duitse geschiedenis van de tweede helft van de vorige eeuw komt voor iemand die niet vertrouwd is met de politieke situatie misschien wel wat technisch over. Gelukkig zijn er voldoende hoofdstukken die geen voorkennis vereisen en de lezer kunnen meeslepen in het verhaal van de familie Umnitzer. Vooraan het boek is trouwens een stamboom van de familie terug te vinden. Geen overbodige luxe, zo blijkt.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten