Alessandro Baricco - Mr Gwyn

De hedendaagse Italiaanse literatuur heeft niet enkel Sandro Veronesi, er loopt nog een andere Sandro rond, nl. Alessandro Baricco. Sinds 1990 heeft deze een heel oeuvre bijeengeschreven waarvan Land van Glas en Zijde de bekendste romans zijn. Mijn eerste kennismaking betreft meteen zijn meest recente roman, Mr Gwyn die toevallig of niet over het leven van een schrijver gaat. Of toch weer niet? Jasper Gwyn is een gerenommeerde schrijver met drie romans op zijn conto en zijn columns in The Guardian. Op een dag bekruipt hem echter het gevoel dat hij niet langer schrijver wil zijn. Om uitdrukking aan zijn overtuiging te geven, laat hij zelfs een artikel in The Guardian publiceren. Boeken schrijven is een van de 52 dingen die hij nooit meer wil doen.

Na een periode van opluchting begint er toch iets te knagen bij Jasper Gwyn. Hij besluit zijn schrijverschap een totaal nieuwe invulling te geven als kopiist. Het idee ontstaat bij hem na het bezoek aan een kunstgalerij, waar hij portretten ziet van alledaagse mensen in naakte, alledaagse poses. De portretten zijn niet mooi, maar wel eerlijk. Jasper wil geen portretten schilderen, maar schrijven.

Zijn jarenlange vriend en uitgever Tom, die nog steeds hoopt dat Jasper terug gaat schrijven is niet bijster enthousiast. De portretten zijn immers strikt persoonlijk en niet voor publicitaire doeleinden. Met enige terughoudendheid stemt hij er mee in dat het Jasper Rececca, zijn persoonlijke assistente, als eerste portretteert. Wel met de belofte dat, als het op niets uitdraait, Jasper Gwyn terug zal beginnen met schrijven.

Jasper heeft een duidelijk idee over de gewenste werkplek en het creëren van de juiste omstandigheden waarin hij zijn portretten zal schrijven. Rebecca zal zo'n 32 dagen, vier uur per dag, naakt aanwezig zijn in het atelier, terwijl Jasper haar gadeslaat. Na 32 dagen zullen de lampen, speciaal op maat gemaakt, één voor één uitdoven tot ze samen zijn overgeleverd aan de duisternis en de opdracht er op zit.

Met enige schroom stemt Rebecca in met het experiment. Rebecca heeft een mooi gezicht en een plomp lichaam dat ze na verloop van tijd zonder schaamte laat aflezen. Na een tijd voelt het poseren zelfs natuurlijk aan en is het een soort van thuiskomen. Nadat ze elkaar vijf dagen niet hebben gezien geeft Jasper het afgewerkte portret aan Rebecca. Beiden zijn tevreden en Rebecca stemt erin toe om voor Jasper klanten te zoeken.

Jasper Gwyn schrijft vanaf dan in opdracht portretten van mensen van verschillend allooi, maar steeds volgens hetzelfde stramien. Altijd beschouwen ze het afgewerkte portret als hun dierbaarste bezit. Wanneer Tom op sterven ligt en hij Jasper verzoekt ook van hem een portret te maken, zet deze al zijn stelregels opzij en schrijft een portret van zijn beste vriend in het ziekenhuis in twee dagen en twee nachten. Eindelijk kan Tom Jaspers nieuwe passie begrijpen. Na Toms dood heeft Jasper het moeilijk om de draad terug op te pikken, maar hij hervindt zich en schrijft meer portretten.

Het elfde portret is voor de dochter van zijn eerste klant, een jonge furie van negentien jaar. Ze tracht de opgelegde regels te buigen en licht de media in over Jaspers praktijken. Jasper maakt het portret af, maar er is duidelijk iets scheefgetrokken. De laatste negen dagen is hij zelfs niet meer langsgegaan in het atelier. Rebecca verneemt via de post dat Jasper er de brui aan geeft en dat hij een zware fout heeft gemaakt. Hij stuurt haar een groot pakket met alle portretten en een nieuw boek van haar lievelingsauteur Klarisa Rode dat ze kwaad weggooit.

Jaren gaan voorbij en Rebecca heeft een nieuw leven opgebouwd tot ze plots dat boek in een boekenwinkel ziet liggen en het koopt. Na enkele bladzijden stuit ze op de exacte weergave van haar portret in het verhaal. Dit zal haar leiden naar het verdere leven van de verdwenen Jasper Gwyn.

Mr Gwyn vertelt een rijke en puur verhaal in een ongedwongen en frivole vertelstijl. Het is mijn eerste kennismaking met Alessandro Baricco en deze roman geldt meteen als één van de beste romans die ik dit jaar mocht lezen. Mr Gwyn is een verhaal waarin je jezelf kan vinden; een thuiskomen, een geschreven portret als het ware.