Timur Vermes - Daar is hij weer

Wat als ... Adolf Hitler in deze tijd zou leven? Timur Vermes neemt met zijn debuutroman Daar is hij weer deze vraag wel erg letterlijk wanneer hij Adolf Hitler laat ontwaken in 2011, terwijl de dictator zelf overtuigd is dat hij slechts uit een hazenslaapje is ontwaakt. Waar zijn zijn bunker en zijn trouwe volgelingen? Waarom ziet zijn geliefde Berlijn er zo anders uit? Hij dwaalt rond in een totaal veranderde wereld en beseft dat de tijd hem is voorbijgesneld. Toch meent hij uit dit nadeel zijn voordeel te kunnen halen, nu de geschiedenis hem een tweede kans geeft. In 2011 is hij immers maar een gewone man en kan hij met een schone lei beginnen. In zijn Hitler-uniform ziet men hem aan voor de perfecte imitator, terwijl hij de rol van zijn leven speelt.

Hitlers verschijning in de moderne wereld stelt hem voor een hoop praktische problemen. Hij heeft immers geen woonplaats en geen referenties die gelden in deze tijd. Hij dient beroep te doen op mensen die hem aanzien als een acteur en hem willen werven voor televisieshows. In een razendsnel tempo neemt hij poolshoogte van hedendaagse gebruiken, die niet stroken met zijn heersende opvattingen. Ook heeft hij het ook moeilijk met de multiculturele samenleving zoals die zich aandient. Hij heeft geen probleem met het Turkse volk in se, hij heeft steeds in hun mogelijkheden geloofd, maar hun bezoedeling van het Arische ras en de functies die ze bekleden baren hem grote zorgen.

Het medium televisie is Hitler totaal vreemd, bij het luisteren naar de radio kreeg hij het al moeilijk. Als hem wordt gevraagd mee te werken aan een show, ziet hij dit louter als een mogelijkheid tot propaganda met als uiteindelijke doel het opnieuw opbouwen van zijn partijapparaat. Hitler beklaagt zich dat hij deze nieuwe strijd alleen moet voeren. In het verleden kon hij steeds rekenen op zijn getrouwen en met name Bormann mist hij om de lopende zaken op zich te nemen. Hij acht zich echter sterk genoeg om zijn wil door te drijven. En daar ligt net het "gevaar" voor de televisiemakers die hem willen lanceren op het scherm. Ze worden geconfronteerd met een imitator die niet alleen exact lijkt op de Führer, maar ook diens volledige leven heeft overgenomen. En dat maakt hem onvoorspelbaar.

Via de hem toegewezen assistente leert hij de computer kennen, een medium met ongekende mogelijkheden. Hij schaaft in korte tijd zijn kennis van de geschiedenis bij en kan alleen maar besluiten dat de Westerse samenleving rijp is voor een nieuwe oorlog. Ondertussen wordt zijn optreden ondanks de eerste aarzelende reacties een gigantisch succes. Hij is een hit op YouTube, al had hij liever in meer kranten gestaan. Er wordt snel werk gemaakt van meer opnames waarbij Hitler ongezouten zijn mening mag verkondigen over roekeloze chauffeurs, abortusplegers en ander geteisem.

Door het volk wordt hij op handen gedragen, maar de kritiek vanuit de politiek en de toonaangevende pers is scherp. Bild wil alles uit de kast halen om hem te ontmaskeren. Hitler kan echter rekenen op een toegewijde ploeg van het productiehuis die alle kritiek kan counteren en hem bijstaat in allerlei netelige kwesties. Door de groeiende populariteit zetten ze een website op poten en wordt merchandising in de vorm van kopjes en T-shirts aan de man gebracht. Uiteindelijk krijgt Hitler zelfs zijn eigen talkshow. Als mediafiguur heb je het dan gemaakt, maar daar neemt de Führer geen genoegen mee.

Daar is hij weer is een gedurfde roman waarbij Hitlers verouderde denkwereld en onze hedendaagse leefwereld regelmatig botsen wat kan leiden tot hilarische taferelen. Hitler die zit te klooien met zijn smartphone of geschokt is als een vrouw zich bukt om de poep van haar hond op te rapen. Het hele verhaal is in de ik-vorm geschreven, waardoor je (ongewild) al snel gaat meeleven met het hoofdpersonage. Dat kan tot verwarrende gevoelens leiden, omdat je weet dat wat hij zegt en denkt niet door de beugel kan. Ook de geschiedkundige inbreng is niet te onderschatten wat resulteert in een ongewone, historische satire die je met plezier uitleest.