26 mrt 2014

Dave Eggers - De cirkel

Mae Holland is haar baantje bij een nutsbedrijf na achttien maanden grondig beu en doet beroep op haar studievriendin Annie om haar binnen te krijgen bij De cirkel, de beste werkgever ter wereld. Annie heeft zich na haar studies in ijltempo opgewerkt tot een belangrijke schakel binnen het bedrijf dat ligt op een uitgestrekte campus. Mae moet haar studielening nog afbetalen en wil haar hardverdiende diploma ten gelde maken. Tot haar verbazing moet ze niet eens solliciteren en krijgt ze meteen een rondleiding binnen het bedrijf waar het de werknemers werkelijk aan niets ontbreekt. Ze begint onderaan, maar kan snel doorgroeien als ze de juiste ingesteldheid toont, die van een creatieve jonge geest die wil innoveren.

Mae begint zoals iedereen bij costumer experience waar ze snel, efficiënt en vooral menselijk moet reageren op vragen van adverteerders. Haar service wordt gequoteerd en er wordt gestreefd naar 100% klanten-tevredenheid. Tegelijkertijd moet ze actief participeren in de gemeenschap van de cirkelaars met wie ze via een tweede en een derde scherm permanent in contact staat. Alles wordt met elkaar gedeeld via positieve feedback, waardoor Mae zich gedurende de eerste paar weken letterlijk overspoeld voelt.

Maar Mae is trots elke dag te kunnen werken voor het bedrijf dat groot is geworden met een allesomvattend systeem waarbij men alle handelingen op het internet kan doen met één profiel en één wachtwoord. Truyou gaat immers uit van één echte identiteit en maakt alles transparant en zichtbaar, zodat komaf kan worden gemaakt met vele vormen van cybercriminaliteit. De cirkel is ondertussen actief op vele domeinen van het leven. Gaande van gezonde voeding tot goedkope huisvesting tot allerlei gadgets die het leven aangenamer maken. Ook het nieuwe revolutionaire project Seechange, waarbij de volledige wereld in kaart kan worden gebracht met minuscule camera's gaat uit van de ideologie dat alles wat gebeurt openbaar moet zijn.

Om aan het hectische leven binnen De cirkel te ontsnappen, kan Mae vluchten naar haar ouders die nog leven in de oude wereld. Ze wordt er geconfronteerd met de achteruitgaande gezondheidstoestand van haar vader die aan MS lijdt. Ook haar ex-vriendje Mercer die er vriend aan huis is, komt ze vaker tegen dan haar lief is. Hij heeft niet veel op van haar "sociale job" en levert constant kritiek op haar nieuwe leven. Om volledig tot rust gaat ze soms in haar eentje kajakken in de baai van San Francisco.

Na enkele weken wordt Mae op het matje geroepen omdat ze niet sociaal genoeg is binnen De Cirkel. Ze neemt amper deel aan vrijwillige activiteiten en wat ze wel doet, deelt ze niet met haar cirkelgenoten. Haar participatieranking is te laag en ze wordt met aandrang gevraagd dit te verhelpen. Mae stort zich vol overgave op alle sociale media die De cirkel te bieden heeft en probeert meer over zichzelf en haar passies te delen met anderen. Ze gaat ook actief naar evenementen in de hoop dat anderen haar daar zien. Haar inzet wordt volop geprezen.

Ondanks haar hectische werk en vrije tijd die nu bijna volledig werkgerelateerd is, zoekt ze nog naar een leuke man binnen de gemeenschap. Ze ontmoet Kalden, een geheimzinnige man met grijs haar. Zijn ongepolijste persoonlijkheid fascineert haar. Hij verdwijnt steeds even snel als hij gekomen is en niemand schijnt hem binnen De cirkel te kennen. Wanneer Mae op een avond spontaan gaat kajakken zonder toestemming en zonder reddingsvest, wordt ze betrapt door enkele camera's die er zijn geplaatst. Ze vreest voor haar job, maar haar misstap is aanleiding voor de volgende stap in haar carrière. Onder druk van de leiding van De cirkel wordt ze volledig transparant.

Mae krijgt een halsketting met camera die haar volledige doen en laten in kaart brengt. Iedereen kan haar volgen. Nadat enkele politici zich kandidaat hebben gesteld om transparant te gaan is het de nieuwe rage. Zij die het niet doen, hebben iets te verbergen en zijn niet te vertrouwen. Mae stijgt hierdoor enorm in de ranking en brengt de hele dag live verslag uit van de vele verwezenlijkingen binnen De cirkel. Wel moet ze haar gedrag aanpassen omdat iedereen meekijkt. Zo kan ze niet meer in het geheim afspreken met Kalden. Er zijn ook ongewenste effecten zoals Annie die jaloers is op haar nieuwe status en een toenemende vervreemding van haar ouders.

Met rasse schreden werkt men toe naar de voltooiing van de Cirkel. Mercer, Kalden en haar ouders trachten haar nog op andere ideeën te brengen, maar Mae geeft zelf de aanzet naar een volledig geregelde wereld, waarin iedereen alles over iedereen zal weten. Even twijfelt ze nog als Annie zich verzet tegen het blootleggen van haar verleden, maar het lijkt onomkeerbaar. Er zal een volledig transparante wereld ontstaan waarin niemand zich nog kan verstoppen.

Ik was niet zo'n grote fan van Dave Egger's vorige roman (Een hologram voor de koning) waarin je lang moest wachten voor er iets gebeurde. In De cirkel gebeurt er echter zo veel dat je van de ene in de andere verbazing valt. De belevenissen van Mae verwoorden de utopische maatschappij die De cirkel nastreeft. Totale transparantie op elk vlak van het leven moet tot het opperste geluk leiden. Wat op het eerste zicht als een ideale samenleving overkomt is in feite een totale vernietiging van de persoonlijke levenssfeer. Dave Eggers houdt zijn lezers een spiegel voor en toont ons een hallucinant toekomstbeeld.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten