17 mei 2014

E.L. Doctorow - Andrews hersenen

Edgar Lawrence Doctorow (New York City, 6 januari 1931) is een Amerikaanse auteur. Hij is vooral bekend als schrijver van maatschappij-kritische, historische romans. Hij werd bekend met The Book of Daniel in 1971 en met Ragtime (1975, over Evelyn Nesbit). Andrews hersenen is zijn recentste roman sinds 2005.

We maken kennis met Andrew, een hersenwetenschapper, die zijn ziel blootlegt bij zijn psychiater, al ziet hij dat zelf niet zo. Andrew is geen aanhanger van psychiatrie, de leer van de geest, maar gelooft eerder in het toeval dat de menselijke daden beheerst. Hieraan spiegelt hij zijn eigen leven dat met drama is doorweven.


Andrew was samen met zijn ex-vrouw Martha, tot hij na een vermoeide werkdag hun zieke kind het verkeerde medicijn gaf met de dood tot gevolg. Martha heeft het hem nooit vergeven, ondanks dat Andrew geen schuld treft. De apotheker gaf het verkeerde middel mee. Hij kan de beschuldigende blik van zijn (ex)-vrouw niet meer verdragen en verbant zichzelf naar een naamloze universiteit in een uitgestrekte bergstreek.

Daar wordt hij verliefd op een studente, een flegmatieke blondine die zich niet van haar eigen schoonheid bewust is. Hij tracht in haar bijzijn zijn stunteligheid tot een minimum te beperken, maar merkt dat zij juist valt voor zijn treurige persoonlijk-heid. Ze groeien naar elkaar toe. Hij troont haar mee naar New York en ze volgt hem gewillig. Ze hang aan zijn lippen, maar is beslist geen dom blondje. Ze ziet iets in hem dat hij zelf niet ziet. Hij begrijpt het niet tot hij kennismaakt met haar ouders en alles op zijn plaats valt.

Ze trouwen nooit, maar krijgen wel een kind. Ze vormen een gelukkig gezinnetje tot Briony omkomt bij de aanslagen van 11 september. Na haar plotse dood raakt Andrew op de dool en weet hij niet hoe hij verder moet leven met alleen zijn dochter Willa, symbool voor de liefde tussen hem en Briony. Hij klopt aan bij zijn ex-vrouw Martha en geeft haar het kind in handen. Voor hij het goed en wel beseft eigent ze zich haar nieuwe dochter toe.

Andrew is een fascinerend personage om volgen. Hij leeft volgens zijn eigen naïeve logica. Hij is onmiskenbaar schuldig aan een niet gering aantal voorvallen met slechte afloop, maar neemt hier niet de volle verantwoordelijkheid voor. Hij is een theoreticus en leeft buiten de context. Hij heeft geen echte nood aan aanvaarding. Zijn liefde voor Briony is dan ook uitzonderlijk. Hij voelde zich in die periode een ander mens.

E.L. Doctorow schreef met Andrews hersenen een aanstekelijke, ietwat ongewone pageturner. De gedachtekronkels van het aparte hoofdpersonage zijn vaak een genot om te lezen. De stijl is vlot en de uitweidingen over de werking van de hersenen zijn perfect gedoseerd, zodat ze niet gaan vervelen. Tragiek en komedie gaan perfect samen, wanneer Andrew zijn leven beschrijft vanaf zijn studiejaren tot na het verlies van zijn grote liefde en het afscheid van zijn dochter. Dat het einde van het boek neigt naar slapstick is een kleine smet op een voor de rest voortreffelijke roman.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten