9 feb 2014

Haruki Murakami - De kleurloze Tsukuru Tazaki en zijn pelgrimsjaren



Tsukuru Tazaki beleefde in het tweede jaar dat hij op de universiteit in Tokyo zat een zwarte periode. Tot dan toe was zijn leven rimpelloos verlopen en kon hij buigen op een hechte vriendenkring die op hem wachtte in Nagoya. Hij was als enige van het vijftal naar Tokyo gaan studeren. Hij maakte zijn eerste jaren in Tokyo geen nieuwe vrienden, maar achtte dat niet nodig. Sinds enkele jaren was hij immers opgenomen in een groep van twee andere jongens en meisjes, die samen alles met elkaar deelden. Tot bij zijn terugkomst ineens alles was veranderd. Geen van zijn vrienden wou nog contact met hem hebben. Hij had geen idee waarom.

Tsukuru vertelt deze geschiedenis aan zijn nieuwe vriendin Sala op hun vierde afspraakje. Ze is begripvol, maar kan toch moeilijk begrijpen dat hij nooit meer moeite heeft gedaan om het waarom te achterhalen. Tsukuru heeft na die gezamenlijke afwijzing een moeilijke tijd gekend, waarbij hij gedurende vijf maanden continu aan de dood dacht. Langzaam heeft hij zichzelf daarna weer opgebouwd als een ander mens, niet gelouterd, maar eerder bedachtzaam. Het waarom is op de achtergrond blijven hangen en komt soms nog bovendrijven. Sala wil dat hij terug contact zoekt met de vier en zoekt op waar ze zich schuilhouden. Voor ze verder kunnen met hun relatie dient hij zich te bevrijden van de obstakels uit zijn verleden. Tsukuru belooft hen op te zoeken om hen te confronteren.

Na zijn afwijzing leert de jonge Tsukuru in Tokyo een nieuwe vriend kennen. Haida is een schrandere eerstejaars die zich volledig vrij wil voelen in zijn denken en doen. Ze maken kennis bij het zwemmen, maar brengen al snel veel tijd met elkaar door. Haida brengt Tsukuru zijn liefde voor klassieke muziek bij en maakt hem deel-genoot van een bijzonder verhaal. Haida' s vader ontvluchtte op twintigjarige leeftijd de drukte van de stad om kennis te maken met een jazzpianist (Midorikawa) die de dood met zich meedroeg. Hij kon deze enkel overdragen aan iemand die hem vrijwillig wilde overnemen.

Dezelfde nacht dat hij het verhaal heeft gehoord, droomt Tsukuru zeer levendig dat hij wordt geliefkoosd door beide meisjes van zijn vroegere groepje. Haida komt er vreemd genoeg ook in voor en de volgende dag verdwijnt deze voor tien dagen. Haida komt terug, maar zal niet veel later voor langere tijd verdwijnen, weer zonder enige aanleiding of uitleg. Tsukuru hunkert echter naar de warmte van een meisje, daar hij deze op twintigjarige leeftijd nog niet heeft mogen ervaren. Na het vertrek van Haida komt het eindelijk zover en knoopt hij een relatie aan met een iets oudere vrouw bij wie hij zijn dromen kan waarmaken. Er volgen andere vrouwen, maar pas met de komst van Sala durft hij te dromen van een langdurige relatie.

De twee jongens van het groepje zijn heel hun leven in Nagoya gebleven. Yoshio die vroeger rugby speelde werkt nu als Lexus-dealer. Als Tsukuru hem onverwachts bezoekt, wordt hij niet vijandig verwelkomd. Met verbazing verneemt hij de ware reden van zijn verwijdering uit de groep. Hij zou Yuzuki hebben verkracht. De rest kon haar moeilijk niet geloven en koos haar kant. Yuzuki is later op dertigjarige leeftijd vermoord, maar dat wist Tsukuru al van Sala. Kei verwelkomt hem hartelijk en biedt zijn verontschuldigingen aan. Hij is intussen CEO van een bedrijf dat werknemers vormt voor bedrijven. Ergens wisten beide jongens dat Yuzuki' s verhaal niet helemaal klopte, maar ze konden geen kant op. Kort daarna is de groep uiteengevallen.

Tenslotte moet hij Eri nog opzoeken en dat vergt meer moeite. Ze is getrouwd met een Fin en heeft zich in Finland teruggetrokken. Ze heeft Yuzuki altijd onvoor-waardelijk geloofd en het was haar idee Tsukuru te verstoten. Hij vertrekt met een zwaar gemoed naar Finland, want vlak voor zijn vertrek is hij iets te weten gekomen over Sala waardoor hij begint te twijfelen aan haar oprechte gevoelens jegens hem.

De kleurloze Tsukuru Tazaki en zijn pelgrimsjaren is een krachtige roman vol symboliek en vreemde dromen. Tsukuru heeft niet de meest bruisende persoon-lijkheid en zijn passie voor treinstations pleit ook niet in zijn voordeel. Toch duidt de kleurloosheid in eerste instantie niet op zijn persoonlijkheid. Hij leeft in een wereld waarin zijn beste vrienden in hun naam elk een kleur dragen. Zo bestond het groepje uit de rooie (Yoshio), de blauwe (Kei), witje (Yuzuki) en zwartje (Eri). Haida was grijs, maar Tsukuru bleef steeds (de kleurloze) Tsukuru. De pelgrimsjaren zijn een verwijzing naar een compositie van Liszt 's Le pays du mal, een muziekstuk waar Tsukuru en Haida veelvuldig naar luisterden en dat Yuzuki ook graag op de piano speelde.

De roman is een echte pageturner met een onverwachts einde, waarbij op magische wijze wordt gespeeld met woorden en tijd. Haruki Murakami (her)bevestigt hierbij zijn rol als grootmeester in de literatuur.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten