Don DeLillo - Vallende Man

Don DeLillo bracht in 2007 Vallende Man uit, vijf jaar na de tragische aanslagen in New York. Deze roman is even fragmentarisch als een bom en flarden gesprekken en gedachten worden met de lezer gedeeld, wat de lectuur in eerste instantie niet gemakkelijk maakt. De Lillo heeft duidelijk gekozen om de impact van de aanslagen voor de New Yorkers (en bij uitbreiding de Amerikaanse burger) weer te geven in de beslommeringen en overpeinzingen van een klein en select groepje mensen in de periode volgend op de aanslagen. Alles draait om Keith Neudeker en zijn ex-familie. Keith was werkzaam op de plaats des onheils en is dan ook aan de dood ontsnapt. Dolend in de straten wordt hij opgepikt en laat hij zich naar het appartement van zijn ex-vrouw en kind brengen.

Keith blijft bij zijn ex-vrouw herstellen van zijn verwondingen en spendeert aandacht aan zijn zoon. Ze lijken sinds de aanslagen terug een (hecht) gezin te vormen. Ook neemt hij contact op met een vrouw van wie hij de aktetas per ongeluk had meegenomen uit de Twin Towers. Hij begint een relatie met haar. In hun gesprekken spelen ze de film van de ramp meermaals af, wat beiden overlevenden tot rust brengt. Bij elkaar vinden ze het vertrouwen dat ze bij anderen niet vinden. Keiths ex-vrouw Lianne werkt met alzheimerpatiënten die elke week hun verhaal op papier schrijven en voorlezen. Sinds de ramp wordt er nog maar over één thema gepraat. Lianne vindt hierin de kracht voor haar verwerkingsproces.

De onderhuidse dreiging die steeds aanwezig is in kleine details komt angstvallig dichtbij in drie korte intermezzi die de terroristen volgen vanuit Duitsland, waar ze samenkwamen en werden geïndoctrineerd tot op Amerikaanse bodem (waneer er geen weg terug is) in voorbereiding op de cruciale dag.

De hele roman ademt de sfeer van de eerste nadagen - New York zal nooit meer hetzelfde zijn. De rol van God, die zowel leeft in hoofde van de "aanvallers" als de slachtoffers wordt meermaals belicht. De angst voor wat nog... wordt weergegeven in gesprekken en kleine voorvallen. Vallende Man is een gevoelsroman die traag leest en waarbij er veel verscholen zit in soms enkele woorden.

Sandro Veronesi - Kalme Chaos

Kalme Chaos was de grote doorbraak voor Sandro Veronesi. We maken kennis met Pietro Paladini op de laatste dagen van zijn vakantie. Pietro staat op trouwen met zijn vriendin Lara met wie hij een tienjarige dochter heeft. Dankzij zijn hoge functie bij een bedrijf voor pay-tv leiden Pietro en zijn gezin een comfortabel bestaan. Op hetzelfde moment dat Pietro een corpulente vrouw met enige moeite redt van de verdrinkingsdood, sterft zijn vrouw een plotse dood in hun vakantiehuis. De drieënveertigjarige weduwnaar blijft achter met de zorg voor zijn tienjarige dochter Claudia.

Na de begrafenis wil Pietro zijn leven weer stroomlijnen om zo het verdriet dat nog niet is neergedaald, zijn kans te geven. Hij brengt zijn dochter naar school om van daaruit naar het werk te vertrekken. Hij blijft echter ter plaatse hangen en geniet van de rust die hem overvalt. Hij besluit de dag ter plaatse te blijven en een oogje op zijn dochter te houden. Met goedkeuring van zijn werkgever posteert Pietro zich de volgende drie maanden elke dag voor de school van zijn dochter.

In afwachting van de pijn die onvermijdelijk zal komen, maakt hij kennis met ouders die hun kinderen brengen en komen halen en ontsnapt zo aan de druk op het werk waar een grote fusie aan de gang is. Na een tijdje komen mensen hem speciaal opzoeken. Het is ondertussen bekend dat hij daar elke dag staat en zo komen collega’s, familie en zelfs de vrouw die hij uit zee heeft gered langs. Deze gesprekken geven een beeld van de levenswandel -en visie van Pietro Paladini die als buitenstaander deze ontboezemingen aanhoort. Bij gebrek aan eigen verdriet hoort Pietro het lijden van anderen aan.

Net zoals later in XY neemt Veronesi het noodlot als uitgangspunt. Zijn hoofdpersonage brokkelt langzaam af en als lezer vermoed je dat hij aan het eind van de roman zal breken. Er gebeurt bitter weinig in deze roman, maar door zijn geraffineerde stijl weet Kalme Chaos van begin tot einde te boeien. 

Gary Shteyngart - Super triest waargebeurd liefdesverhaal (2012)

Deze roman speelt zich af in een niet ondenkbare nabije toekomst waar de technologie de mens heeft ingehaald en deze wordt gereduceerd tot een globale statistiek afleesbaar op de door iedereen gebruikte äppäräti. Dit toestel scant iedereen op zijn gedachten en bruikbaarheid. Kredietpalen gaan de financiële status van de inwoners na. De maatschappij is gedevalueerd tot een "survival of the fittest". De parken in New York worden herschapen tot ghettos van kredietonwaardigen. Verzet wordt hardhandig neergeslagen. Niet Amerika, maar wel China is de toonaangevende natie, de dollar is niets meer waard en de Amerikaanse president is in oorlog met Venezuela, wat hem de hoon van andere landen oplevert.

In deze setting maken we kennis met Lenny Abramov, een late, niet al te aantrekkelijke dertiger met een lage neukbaarheidsfactor. Hij werkt voor een bedrijf dat gespecialiseerd is in het werven van klanten die onsterfelijk willen worden. Op het einde van zijn wervingstrip in Italië leert hij de knappe en veel jongere Eunice Park kennen die ook uit New York komt. Lenny komt tot het besluit dat hij zonder haar niet verder kan leven. Eunice beantwoordt zijn gevoelens in eerste instantie niet. Terug in New York hoopt hij vurig dat ze zijn leven zal komen binnenwandelen. Groot is zijn verbazing als ze dat uiteindelijk ook doet. 

Haruki Murakami - Waarover ik praat als ik over hardlopen praat

Waarover ik praat als ik over hardlopen praat is geen filosofisch traktaat. Deze roman wil niet belerend zijn en is humoristisch in zijn eerlijkheid. Murakami vertelt over zijn passie hardlopen en trekt de parallel naar het schrijven van romans. Net als schrijven, biedt lopen een zekere continuïteit. Murakami die van zichzelf zegt geen al te sociaal mens te zijn, trekt zich in beiden graag terug om te ontsnappen aan de sociale gangbaarheid. Lopen is immers geen teamsport en biedt de mogelijkheid regelmaat te bieden aan het leven, wat Murakami als 'romancier' ook nastreeft. Lopen kan ook helpen om tegenslagen te boven te komen en het leven te relativeren.

In 1982 verkocht Murakami zijn jazzclub om zich geheel aan het schrijven te wijden. Hij weet nog precies het moment waarop dit gebeurde. Na het onverwachte succes van zijn eerste schrijfsels, besloot hij zich volledig toe te leggen op dit métier. Rond die tijd begon hij ook met hardlopen om zijn conditie en zijn geest op peil te houden. Een jaar later al rende hij van Athene naar Marathon. Een verschroeiende tocht als hij er op terugkijkt. Twintig jaar later en in voorbereiding op de marathon van New York onderzoekt hij de invloed die de sport heeft gehad op zijn leven en op zijn werk.

Sinds Murakami begon met hardlopen heeft hij summiere notities bijgehouden die hij nu verwerkt in een overzichtsroman van zijn beginjaren als loper (en als schrijver) tot op de leeftijd van nu. Op fysiek vlak kan hij de tijden niet meer halen die hij vroeger liep, maar het lopen heeft Murakami mentale sterkte gebracht die hij kan aanwenden voor het schrijven van romans. Naast het nodige talent dat elke gerenommeerde schrijver bezit, heeft het langeafstandslopen hem de volharding gebracht die een schrijver nodig heeft om (goed) te blijven schrijven.

Haruki Murakami lezen is even relaxerend als thee drinken. Zijn stijl is puur en ongekunsteld. Met weinig woorden weet hij veel te vertellen en blijft hij de lezer boeien. Na het kortverhaal (Slaap) en bovenstaande "autobiografische" roman wordt het tijd dat ik eens een karakteristieke roman van Haruki Murakami aanvat.

Joseph Conrad - Hart der duisternis

Vanaf het vallen van de avond tot in het holst van de nacht vertelt Marlow zijn scheepskameraden het beklemmende verhaal van zijn tocht over de rivier de Kongo. In opdracht van een Belgische handelsmaatschappij vaart hij met een afgeleefde boot naar het hart van Afrika, op zoek naar de mysterieuze verdwenen handelsagent Kurtz.Tijdens zijn reis maakt Marlow kennis met de donkerste krochten van de menselijke geest, gepersonifieerd door de bandeloze en ontspoorde Kurtz, die bij zijn dood het definitieve oordeel over de mensheid velt: `Afgrijselijk! Zo afgrijselijk! En hoe ondoordringbaar de duisternis ook is, hoe vaag en ongrijpbaar, het is Conrad geweest die haar voelbaar gemaakt heeft. Als hij ons in Hart der duisternis iets verteld heeft, is het dat ze diep in onszelf ligt.   

Dit is het verhaal uit 1902 van een reis die de Pools-Engelse schrijver Joseph Conrad (1875-1924) in 1890 maakte. Hij zakt de rivier de Congo in en stoomboot af. Het werd een hellevaart en tevens zijn laatste reis. Conrad laat een zekere kapitein Marlow, waarlijk geen gevoelige jongen, weer thuis in Londen het bloedstollende verhaal doen. De rivier is bijna niet bevaarbaar; er is de onheilspellende dreiging van 'primitieve zwarte half-wilden' op de oevers en in de bossen. Ten slotte bereikt hij de handelspost van de spookachtige, legendarische Kurtz, die zijn hele leven de kolonie van ivoor heeft beroofd. Hij is nu stervende. Dat deze man uiterst wreed was geweest, was meer regel dan uitzondering. Bij de meeste blanken aldaar waren alle normen zoek. Men ervaart deze klassieker van de Engelse vertelkunst als een beklemmend, meesterlijk verteld verhaal. Het diende als inspiratie voor de film 'Apocalypse now'.

Rebecca Wolff - De Beginners

Sterk literair debuut van de Amerikaanse schrijfster Rebecca Wolff (1967): een evocatieve ontwikkelingsroman over de magische kracht van fantasie, de kwetsbaarheid van adolescenten en seksuele initiatie. In het saaie stadje Wick, Massachusetts, valt voor de 15-jarige Ginger Pritt weinig te beleven. Zij baalt ervan dat haar vriendin Cherry haar verwaarloost en zich meer op jongens richt. Ginger is een dromerige puber die stapels boeken heeft verslonden. De fantasiewereld waarin ze leeft krijgt een nieuwe dimensie als zij in aanraking komt met pornoblaadjes. Vooral de rubriek over ‘de eerste keer’ fascineert haar. Ginger ontmoet Theo en Raquel Motherwell, een pasgetrouwd stel dat in Wick is komen wonen om onderzoek te doen naar heksenvervolging in het verleden. Door hun hartelijkheid en wereldwijze uitstraling oefenen ze een grote aantrekkingskracht op Ginger uit. Tot ongenoegen van haar ouders trekt Ginger steeds meer met het tweetal op. Maar zijn Theo en Raquel wel wie zij voorwenden te zijn? Na vele jaren vertelt de volwassen Ginger hoe zij haar onschuld is verloren.

http://rebeccawolff.com/

1001 books you must read before you die

Ali Smith - Hotel Wereld

Na het lezen van "Als niet dan zou" was ik benieuwd naar ander werk van Ali Smith en viel mijn keuze op deze roman die in 2001 was genomineerd voor zowel de Orange Prize als de Booker Prize. In 2002 won '"Hotel Wereld"' de Encore Award van de Schotse Arts Council Book of the Year. Een luxe hotel in Londen is de plek van een ongeluk. Wanneer je voor het hotel staat is er niets te zien. Binnen beweegt zich hotelpersoneel, buiten zit een zwerfster op straat te bedelen. Een gewoon plaatje van een hotel in een drukke straat waar eigenlijk niets bijzonders aan is. Toch weet Ali Smith er een boek over te schrijven. Geen soap-achtige roman over hotelpersoneel en de gasten, maar een verhalen-roman over vrouwen die op de een of andere manier met dit ongeluk te maken krijgen.

Het opvallendste aan deze roman is de stijl. Ali Smith is vooral bekend om haar korte verhalen. Zo heeft ze voor deze roman 5 verschillende verhalen gecreeërd die allen hun eigen taalstijl hebben: de geest van Sara 'woeoehoed' veel en speelt met spreektaal en woorden. Else, de zwerfster is moe van het leven en laat misschien daarom de klinkers uit woorden en zet straatdialogen neer; Lise denkt veel na en is meer van de poëzie en teksten uit hotelpapieren en formulieren; Penny heeft als journaliste het meest normale taalgebruik en tenslotte Clare, die heel emotioneel is en in haar monoloog alle zinnen achter elkaar zet zonder interpunctie.

Het is zoeken naar de rode draad die deze vrouwen met elkaar verenigt en dat is de spanning die zich achter al deze mooie woorden verbergt.

Echt een  aanrader !

Lees een interview met Ali Smith op de blog Writerskitchen van journaliste Kathy Mathys :

http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=G865ALTB

Jiri Weil - Mendelssohn op het dak

Praag 1939. Na een ontspannen avond met Mozarts Don Giovanni ontdekt Reichsprotektor Reinhard Heydrich op het dak van het Praagse concertgebouw tussen de standbeelden van componisten ook dat van Mendelssohn. Dit is nog erger dan verraad, dit is onaanvaardbaar, de jood Mendelssohn moet sofort van het dak af.
Julius Schlesinger krijgt van Heydrich persoonlijk het bevel om Mendelssohn uit de galerij van componisten te verwijderen. Maar de ss-officier heeft hoogtevrees en geen idee welk standbeeld dat van Mendelssohn is. Dus geeft hij twee Tsjechische werklieden opdracht om het beeld met de grootste neus omver te trekken. Maar de mannen leggen het touw om de nek van Richard Wagner, de favoriete componist van Hitler!

Weil groeide op in Praag en sloot zich in 1921 aan bij de communisten. Begin jaren dertig werkte hij als journalist en vertaler in Moskou. Na vermeende betrokkenheid bij de moord op een protégé van Stalin werd hij uit de partij gezet en verbannen. In 1935 keerde hij teleurgesteld terug naar Praag. Hij hield zich verre van de politiek en stortte zich op het schrijven van boeken.

Toen hij in 1942 een oproep kreeg voor deportatie slaagde hij erin om zijn zelfmoord in scène te zetten. Hij sprong zogenaamd in de Moldau en dook kort nadat hij dit bericht verspreid had, onder tot het einde van de Tweede Wereldoorlog. Zijn roman Leven met een ster werd na de communistische omwenteling van 1949 ironisch genoeg verboden.

Het in 1960 postuum verschenen Mendelssohn op het dak wordt algemeen gezien als het meesterwerk van Weil. Het staat nu wereldwijd volop in de belangstelling doordat onder meer Philip Roth een lans voor de roman heeft gebroken.

Wie meer wil lezen verwijs ik graag naar een artikel van Enny de Bruijn d.d. 07/05/2012 op de website van het Reformatorisch Dagblad :

http://www.refdag.nl/boeken/jiri_weil_over_oorlogsdaders_en_oorlogsslachtoffers_1_642098

J.G. Ballard - Crash

Crash is een bevreemdend boek. Ballard schrijft zich (net als Hunter S. Thompson) als hoofdrolspeler en ervarings-deskundige in het verhaal. Ballard raakt betrokken bij een auto-ongeluk dat fataal afloopt voor de tegenpartij. Een man sterft op de grille van zijn wagen, terwijl diens vrouw het overleeft en toekijkt. In het ziekenhuis tracht hij vruchteloos contact te leggen met deze vrouw, Helen die vanaf dat moment onlosmakelijk verbonden is met zijn gedachten aan het fatale ongeluk. Al zijn seksuele fantasieën worden vanaf de crash gedomineerd door de gedachten aan seksuele handelingen in de glans van verwrongen metaal.

Na zijn ontslag uit het ziekenhuis komt hij toch in contact met Helen. Ze rijden samen rond en zijn gefascineerd door de mogelijkheden die het gevaarlijke verkeer hen biedt. Hun auto en het verkeer wordt het uitgangspunt om hun seksuele grenzen te verleggen.

David Pefko wint Gouden Boekenuil 2012

De Nederlandse auteur David Pefko heeft met zijn roman Het voorseizoen de Gouden Boekenuil gewonnen, de belangrijkste literaire prijs in Vlaanderen. Pefko ontvangt 25.000 euro en de Gouden Boekenuil-trofee, een kunstwerk van Philip Aguirre. Pefko debuteerde in 2009 met Levi Andreas. De roman werd vergeleken met het werk van Arnon Grunberg en stond op de shortlist van de Academica Debutantenprijs 2011. Het voorseizoen is de tweede roman van de 28-jarige auteur en gaat over een eenzame Engelsman die een prostituee uit handen van de politie probeert te houden.

'Met zin voor detail, met gevoel voor ritme en met ruimte voor slapstick creëert de auteur een leven dat we niet willen leiden, een mens die we niet willen zijn, maar toch pijnlijk herkenbaar. Het boek is een genadeloze analyse van de tijdsgeest, ijzingwekkend spannend en vlijmscherp neergezet in een zinderende stijl', aldus de jury. (bron : De Standaard)

Misser van de maand : Emmanuel Lipp - Chinchilla Song

Chinchilla Song zou een indrukwekkende, psychologische roman over vrijheid en gevangenschap zijn. Ik heb dit echter niet zo mogen ervaren. Het boek werd met veel poeha in 2006 uitgebracht, daar de auteur Emmanuel Lipp niet bestaat en als een dood personage ronddoolt in deze roman. Het boek werd in feite geschreven door Oscar van den Boogaard samen met zijn vriend Steven van Watermeulen. Eerst en vooral spreekt de schrijfstijl me absoluut niet aan. De roman behandelt diep gewortelde gevoelens, maar wordt, naar mijn mening, enigszins platvloers uitgebraakt.

Misschien heb ik niet lang genoeg volgehouden, want er zit naar het schijnt een knap verhaal verscholen in Chinchilla Song over wanhoop, vaderliefde en moord. Maar om eerlijk te zijn, na de eerste twintig bladzijden kon het me echt niet meer schelen.