Limonov is het levenswerk van de Franse schrijver Emmanuel Carrère die een biografie schreef over een man die hem uitermate fascineert. Het verhaal leest echter als een roman daar het schatplichtig is aan alle elementen die het romangenre kenmerken. Carrère kon zich grotendeels baseren op de vele boeken die Limonov over zijn eigen leven schreef. En wat een leven! Emanuel Carrère rijgt de vele avonturen van zijn held chronologisch aan elkaar wat resulteert in een overzichtelijke en genietbare leeservaring. Hij won er de Europese Literatuurprijs en de Prix Renaudot mee.
Leven
Eduard Savenko die zich later Limonov laat noemen wordt geboren in volle oorlogstijd. Zijn vader is een soldaat die na de oorlog spandiensten vervult voor het regime. Zijn moeder is een hardvochtige vrouw die bepalend zal zijn voor zijn latere karakter. Als jonge twintiger zal hij zijn ouders verlaten en als hij hen op latere momenten in zijn leven terugziet, zijn ze als vreemden voor hem geworden.
Eduard groet op in Saltov (Oekraïne) waar hij een groot deel van zijn jeugd rondhangt bij de jeugdige boefjes die de straten onveilig maken. Ondanks zijn grote ambities gaat hij toch in de fabriek werken. Uiteindelijk komt hij in contact met schrijvers en dichters. Hij sluit zich bij hen aan en kiest als dichter een nieuwe naam; Limonov is geboren.
Hij trekt clandestien naar Moskou om er een groter publiek te zoeken en vindt er ingang bij de undergroundscène. Dat zijn de kunstenaars die er echt toe doen, volgens Limonov. Vanaf je gepubliceerd wordt, moet je compromissen maken. Hij zal er zeven jaar verblijven. Omdat kritische kunstenaars opgepakt worden door de staatsdiensten en hij zelf ook andere horizonten wil verkennen, trekt hij naar Amerika. Dat was in die tijd nog enkele richting, want wie Rusland verliet, mocht niet terug binnen.
Amerika wordt een desillusie. Hij legt contact met andere expats, maar merkt al gauw dat niemand echt op hem zit te wachten. Hij werkt tijdelijk voor een Russische krant, maar wordt er ontslagen. Eduard raakt helemaal het noorden kwijt en komt in de onderlaag van New York terecht, terwijl hij leeft van de bijstand en het op een zuipen zet. Hij laat zich zelfs neuken door mannen om toch maar die miserie te voelen die hem tot grote kunst aanzet. In die periode schrijft hij zijn boek De Russische dichter houdt van grote negers. Door stom toeval wordt dit boek opgepikt en uitgegeven, in Parijs dan nog wel.
Daar heeft Emmanuel Carrère Limonov leren kennen. De Rus kent daar een bescheiden succes en is blij dat hij er zijn reeds geschreven boeken kan laten vertalen en uitbrengen. Hij voelt zich er vrij om nieuwe boeken te schrijven en de dandy uit te hangen. Het blijft echter bij bekend en hij wordt niet beroemd. Na enkele jaren zit hij zonder inspiratie, daar al zijn avonturen reeds op papier zijn gezet.
Ondertussen brokkelt de USSR verder af en sijpelt de democratie er binnen. Limonov is geen fan van Gorbatjov en de vernieuwingen die Rusland treffen. Wel mag hij via de voordeur terug het land in en worden zijn boeken er uitgegeven. De Russen snakken immers naar alles wat uit het Westen komt. Hij gaat er op tournee, maar merkt dat niemand echt in hem is geïnteresseerd.
Joegoslavië zit midden in een militair conflict tussen de Serviërs en de Kroaten die zich willen afscheuren. Limonov is het beu aan de zijlijn toe te kijken en dient hij als vrijwilliger in dit conflict aan de zijde van de Serviërs die hij als nationalist een warm hart toedraagt. Eindelijk heeft hij het gevoel dat hij weer echt leeft. Hij zal enkele jaren actief betrokken blijven in verschillende schimmige oorlogsconflicten (Transnistrië - iemand?).
Ondertussen is Gorbatsjov afgezet en heeft Jeltsin de partij opgeheven. Limonov reist terug naar Moskou om de groeiende armoedekloof die de vrije markteconomie met zich meebrengt aan te klagen. Hij wordt er mede-oprichter van de Nationale-Bolsjewistische Partij. Als hij een speech geeft, luisteren de mensen naar hem en hij ervaart de macht die hij al zo lang ambieert. In Parijs is men echter minder opgezet met zijn ruk naar rechts en de partij komt bij gebrek aan fondsen niet van de grond. De opstand tegen Jeltsin waaraan Limonov actief deelneemt wordt neergeslagen.
Limonov wordt de bezieler van Limonka (de granaat), een kritisch pamflet dat met een oplage van vijfduizend exemplaren een ware schokgolf teweegbrengt onder de misnoegde jongeren. Ze zien hem als de redding van hun troosteloze bestaan, laten alles achter en sluiten zich bij hem aan. De Nationale-Bolsjewistische Partij kan echter geen tegenwicht vormen bij de verkiezingen, die door toedoen van de gegoede klasse worden vervalst om Jeltsin in het zadel te houden.
De tweede ambtstermijn van Jeltsin is een zegen voor de oligarchen die schatrijk worden op kap van de bevolking. Limonov lijkt wel lamgelegd en gaat zich herbronnen in Midden-Azië waar hij de Russische minderheden in Turkmenistan, Oezbekistan en andere afgescheurde landen wil aanzetten tot revolutie. Als Poetin aan de macht komt ontpopt die zich al snel tot ieders verbazing als een tiran tegen elke vorm van extremisme. Ook de Nationale-Bolsjewistische Partij moet het ontgelden.
Limonov wordt zelfs gevangen genomen en krijgt na twee jaar voorarrest nog een tamelijk milde straf van vier jaar voor samenzwering en terrorisme. Het gevangenisregime bevalt hem echter wel en hij komt tot innerlijke rust. Tijdens zijn gevangenschap neemt Poetins greep toe met afrekeningen van criticasters en politieke tegenstanders. De schrijver Limonov zal uiteindelijk door buitenlandse druk van o.a. PEN International vroeger worden vrijgelaten.
Terug in de vrije wereld lijkt het wel of Eduard respectabel is geworden. Hij voert een vreedzame oppositie tegen Poetin aan de zijde van Kasparov. Poetin is volgens Carrère de man die Limonov zelf wou zijn, maar die geslaagd is in zijn opzet. Beiden delen hetzelfde harde verleden, dezelfde passies en een onvoorwaardelijke liefde voor het communisme. Limonov zal tot aan zijn dood blijven strijden (omdat hij dat nu eenmaal gewend is) en als het hem is gegund sneuvelen op het slagveld.
Liefde
Limonov heeft op alle vlakken een rijk leven geleid. Ondanks zijn monogaam karakter heeft hij met veel vrouwen het bed gedeeld. Vaak met een bepaald doel. Zo was hij lang samen met de vadsige Anna omdat die een soort goeroe was voor de schrijversenclave waartoe hij wilde behoren. Hij kon de knappe Jelena afsnoepen van een rijke kunstenaar, trouwde haar en kon jarenlang met haar pronken. Door aan te pappen met de meid werd hij butler van een Amerikaanse miljardair. Van zijn tweede vrouw Natasja kon hij zich echter moeilijk losweken. Hij bleef haar trouw ondanks dat ze een drankorgel en een nymfomane was. Net zoals Jelena zal ze hem uiteindelijk verlaten.
Limonov is als personage van deze roman geen sympathiek man. Hij kijkt bijna op iedereen neer en is narcistisch; wie schrijft nu alleen maar romans over zichzelf. Hij heeft echter wel een fascinerend leven geleid en is als revolutionair bereid te doden als het moet. Hij wil vooral niet sterven zonder dat iedereen weet wie hij was.
Naast het verhaal van Limonov plaatst Carrère summier zijn eigen levenswandel met eerder beperkte avonturen en ambities. Ook Carrère volgt de ontwikkelingen in het Oostblok op de voet, al raakt hij er zelf niet in verstrikt. Hij heeft vooral oog voor de rol van Limonov in al zijn aspecten. Deze monumentale biografie zal de revolutionaire dichter dan ook bekoren, al zal hij dat zelf nooit toegeven.
Eduard groet op in Saltov (Oekraïne) waar hij een groot deel van zijn jeugd rondhangt bij de jeugdige boefjes die de straten onveilig maken. Ondanks zijn grote ambities gaat hij toch in de fabriek werken. Uiteindelijk komt hij in contact met schrijvers en dichters. Hij sluit zich bij hen aan en kiest als dichter een nieuwe naam; Limonov is geboren.
Hij trekt clandestien naar Moskou om er een groter publiek te zoeken en vindt er ingang bij de undergroundscène. Dat zijn de kunstenaars die er echt toe doen, volgens Limonov. Vanaf je gepubliceerd wordt, moet je compromissen maken. Hij zal er zeven jaar verblijven. Omdat kritische kunstenaars opgepakt worden door de staatsdiensten en hij zelf ook andere horizonten wil verkennen, trekt hij naar Amerika. Dat was in die tijd nog enkele richting, want wie Rusland verliet, mocht niet terug binnen.
Amerika wordt een desillusie. Hij legt contact met andere expats, maar merkt al gauw dat niemand echt op hem zit te wachten. Hij werkt tijdelijk voor een Russische krant, maar wordt er ontslagen. Eduard raakt helemaal het noorden kwijt en komt in de onderlaag van New York terecht, terwijl hij leeft van de bijstand en het op een zuipen zet. Hij laat zich zelfs neuken door mannen om toch maar die miserie te voelen die hem tot grote kunst aanzet. In die periode schrijft hij zijn boek De Russische dichter houdt van grote negers. Door stom toeval wordt dit boek opgepikt en uitgegeven, in Parijs dan nog wel.
Daar heeft Emmanuel Carrère Limonov leren kennen. De Rus kent daar een bescheiden succes en is blij dat hij er zijn reeds geschreven boeken kan laten vertalen en uitbrengen. Hij voelt zich er vrij om nieuwe boeken te schrijven en de dandy uit te hangen. Het blijft echter bij bekend en hij wordt niet beroemd. Na enkele jaren zit hij zonder inspiratie, daar al zijn avonturen reeds op papier zijn gezet.
Ondertussen brokkelt de USSR verder af en sijpelt de democratie er binnen. Limonov is geen fan van Gorbatjov en de vernieuwingen die Rusland treffen. Wel mag hij via de voordeur terug het land in en worden zijn boeken er uitgegeven. De Russen snakken immers naar alles wat uit het Westen komt. Hij gaat er op tournee, maar merkt dat niemand echt in hem is geïnteresseerd.
Joegoslavië zit midden in een militair conflict tussen de Serviërs en de Kroaten die zich willen afscheuren. Limonov is het beu aan de zijlijn toe te kijken en dient hij als vrijwilliger in dit conflict aan de zijde van de Serviërs die hij als nationalist een warm hart toedraagt. Eindelijk heeft hij het gevoel dat hij weer echt leeft. Hij zal enkele jaren actief betrokken blijven in verschillende schimmige oorlogsconflicten (Transnistrië - iemand?).
Ondertussen is Gorbatsjov afgezet en heeft Jeltsin de partij opgeheven. Limonov reist terug naar Moskou om de groeiende armoedekloof die de vrije markteconomie met zich meebrengt aan te klagen. Hij wordt er mede-oprichter van de Nationale-Bolsjewistische Partij. Als hij een speech geeft, luisteren de mensen naar hem en hij ervaart de macht die hij al zo lang ambieert. In Parijs is men echter minder opgezet met zijn ruk naar rechts en de partij komt bij gebrek aan fondsen niet van de grond. De opstand tegen Jeltsin waaraan Limonov actief deelneemt wordt neergeslagen.
Limonov wordt de bezieler van Limonka (de granaat), een kritisch pamflet dat met een oplage van vijfduizend exemplaren een ware schokgolf teweegbrengt onder de misnoegde jongeren. Ze zien hem als de redding van hun troosteloze bestaan, laten alles achter en sluiten zich bij hem aan. De Nationale-Bolsjewistische Partij kan echter geen tegenwicht vormen bij de verkiezingen, die door toedoen van de gegoede klasse worden vervalst om Jeltsin in het zadel te houden.
De tweede ambtstermijn van Jeltsin is een zegen voor de oligarchen die schatrijk worden op kap van de bevolking. Limonov lijkt wel lamgelegd en gaat zich herbronnen in Midden-Azië waar hij de Russische minderheden in Turkmenistan, Oezbekistan en andere afgescheurde landen wil aanzetten tot revolutie. Als Poetin aan de macht komt ontpopt die zich al snel tot ieders verbazing als een tiran tegen elke vorm van extremisme. Ook de Nationale-Bolsjewistische Partij moet het ontgelden.
Limonov wordt zelfs gevangen genomen en krijgt na twee jaar voorarrest nog een tamelijk milde straf van vier jaar voor samenzwering en terrorisme. Het gevangenisregime bevalt hem echter wel en hij komt tot innerlijke rust. Tijdens zijn gevangenschap neemt Poetins greep toe met afrekeningen van criticasters en politieke tegenstanders. De schrijver Limonov zal uiteindelijk door buitenlandse druk van o.a. PEN International vroeger worden vrijgelaten.
Terug in de vrije wereld lijkt het wel of Eduard respectabel is geworden. Hij voert een vreedzame oppositie tegen Poetin aan de zijde van Kasparov. Poetin is volgens Carrère de man die Limonov zelf wou zijn, maar die geslaagd is in zijn opzet. Beiden delen hetzelfde harde verleden, dezelfde passies en een onvoorwaardelijke liefde voor het communisme. Limonov zal tot aan zijn dood blijven strijden (omdat hij dat nu eenmaal gewend is) en als het hem is gegund sneuvelen op het slagveld.
Liefde
Limonov heeft op alle vlakken een rijk leven geleid. Ondanks zijn monogaam karakter heeft hij met veel vrouwen het bed gedeeld. Vaak met een bepaald doel. Zo was hij lang samen met de vadsige Anna omdat die een soort goeroe was voor de schrijversenclave waartoe hij wilde behoren. Hij kon de knappe Jelena afsnoepen van een rijke kunstenaar, trouwde haar en kon jarenlang met haar pronken. Door aan te pappen met de meid werd hij butler van een Amerikaanse miljardair. Van zijn tweede vrouw Natasja kon hij zich echter moeilijk losweken. Hij bleef haar trouw ondanks dat ze een drankorgel en een nymfomane was. Net zoals Jelena zal ze hem uiteindelijk verlaten.
Limonov is als personage van deze roman geen sympathiek man. Hij kijkt bijna op iedereen neer en is narcistisch; wie schrijft nu alleen maar romans over zichzelf. Hij heeft echter wel een fascinerend leven geleid en is als revolutionair bereid te doden als het moet. Hij wil vooral niet sterven zonder dat iedereen weet wie hij was.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten