Siri Hustvedt - De vlammende wereld

Met mijn laatste bijdrage wil ik een bijzonder boek bespreken. Het is een roman, maar toch ook weer niet. De uitgever beschrijft het als een literaire thriller, maar zo heb ik het niet ervaren. De vlammende wereld is een uitvoerige karakterstudie over Harriet Burden, miskend kunstenares, die het kleine wereldje van de kunstkritiek een ferme hak wil zetten. Als vrouw van een bekende kunsthandelaar heeft ze steeds een zekere achting genoten, maar na de dood van haar man voelt ze zich vooral alleen met haar ideeën. Ze meent dat vrouwen in het algemeen en in de kunst in het bijzonder te weinig kansen krijgen. Ze zet dan ook een drieledig experiment op touw om de critici finaal te ontmaskeren.


De vlammende wereld vertelt het verhaal van Harriet vanuit het graf. Ze heeft een groot magazijn met kunst en een hele verzameling notitieboeken achtergelaten van waaruit haar geschiedenis fragmentarisch kan worden opgebouwd. Notities uit haar boeken worden afgewisseld met getuigenissen van haar familie, vrienden, critici, ... Het verhaal verloopt niet per se chronologisch, maar gaat wel terug naar haar jeugd met een overbeschermende moeder en een strenge vader. Ze trouwt met een man die haar ouders adoreren, maar hij zal haar meermaals bedriegen. Na zijn dood en een periode van diepe treurnis herpakt Harriet zich en stort zich op haar kunst. Ze leert ook een nieuwe man kennen, een tegenpool van haar overleden echtgenoot.

Ze huurt een groot magazijn waar ze artiesten een thuis verschaft. Zo ontstaat langzaam het idee om onder de naam van een jonge of onbekende kunstenaar haar werk aan de wereld te presenteren. Ze noemt het maskers en zal drie totaal verschillende karakters kiezen met wie ze samen haar werk zal maken. De eerste is een bedeesde jongeman die ze volledig kan kneden en precies doet wat ze vraagt. Hij laat zich het succes welgevallen en mag van Harriet met de eer gaan lopen, daar zij achter de schermen verborgen blijft. De tweede is een energieke, zwarte performancekunstenaar met wie ze het goed kan vinden. Hij is ook nog eens homofiel wat ervoor zorgt dat ze een heel spectrum van haar frustraties in hun werk kunnen steken, terwijl het ook blijft aanleunen bij zijn gevoelswereld.

De laatste kunstenaar heeft al naam gemaakt en leert ze bij toeval kennen. Als aan het licht komt dat Harriet achter de drie tentoonstellingen zit van de door haar gekozen kunstenaars, zal bijna niemand geloven dat ze zijn werk heeft gemaakt. Hij zal het immers nooit toegeven, in tegenstelling tot de anderen. Harriet voelt zich door hem bedrogen. Met haar undercoverproject daagde ze de hypocriete kunstcritici uit zich te laten kennen, maar uiteindelijk dreigt haar plan in elkaar te storten. Als de maskers vallen weet nog steeds niemand wie Harriet Burden echt is. In deze intrigerende roman wordt de lezer aangemoedigd zelf een beeld van haar te vormen.