Alejandro Zambra - Manieren om naar huis terug te keren

Alejandro Zambra is een Chileense schrijver en dichter die als een grote belofte wordt bestempeld. Niet zijn gedichten, maar zijn debuutroman Bonsai was zijn grote doorbraak en werd zelfs verfilmd. Manieren om naar huis terug te keren is zijn derde roman. In vier hoofdstukken wisselt Zambra tussen de naïeve en ontroerende stem van een jongetje van negen en de stem van een jonge schrijver die veel van hemzelf wegheeft. In verschillende versies vertelt hij het verhaal van zijn generatie die gebukt gaat onder de dictatuur van Pinochet waar politieke opvattingen uit den boze zijn. In zijn vorige roman sprak een literatuurprofessor nog de wens uit dat hij een boek wil schrijven over een jongetje en zijn familiegeschiedenis En zo geschiedt in deze roman.

Het eerste hoofdstuk gaat over de kinderen van deze generatie. Een aardbeving blijkt lang niet hetzelfde verlammend effect te hebben op hun ouders dan de politieke malaise waarin zij leven. Vanuit de ogen van de kinderen is dit vaak onbegrijpelijk. Ze spelen onwetend hun eigen spelletjes. Wanneer de twaalfjarige Claudia een negenjarige jongen vraagt "haar oom" te bespioneren, doet hij dit fanatiek en zonder achterdocht. Men vermoedt dat de oom een communist is, het wantrouwen onder de volwassenen is groot. De jongen brengt naarstig verslag uit van iedereen met wie de oom contact heeft gehad tot op de dag dat Claudia blijkt te zijn verdwenen.

Het volwassen personage in deze roman is Alejandro Zambra zelf, bezig aan een nieuwe roman. De roman is gebaseerd op zijn familie, maar hij zit met een hoop bezwaren en afwegingen. Het negenjarige jongetje is op hemzelf gebaseerd, maar dan ook weer niet. De grenzen tussen realiteit en fictie beginnen te vervagen. Alejandro is ondertussen een dertiger en gescheiden van Eme, met wie hij terug een relatie wil aanknopen. Komt zij ook in zijn boek voor als Claudia?

Als de negenjarige jongen een twintiger is geworden, vindt hij eindelijk Claudia terug, wanneer die terug uit de VSA komt om haar vader te begraven. Ze hebben een kortstondige relatie en samen bezoeken ze hun oude dorp en komen de herinneringen bovendrijven. Vader Alberto nam vanaf de aardbeving de identiteit aan van zijn broer Raul om dicht bij zijn gezin te vertoeven. Alberto was een zogenaamde revolutionair, constant op de vlucht. Anderen hielden zich afzijdig en concentreerden zich op hun gezin. In die tijd was niets wat het leek en niemand was onschuldig.

Manieren om naar huis terug te keren is een ontwikkelingsroman met politieke inslag. In een prachtige poëtische taal rekent Alejandro Zambra af met zijn verleden en dat van zijn familie. Er is geen keurig afgewerkte plot en het verhaal zit vol leemtes, maar dat is eigen aan het verhaal en vormt absoluut geen beletsel om met volle teugen te kunnen genieten van deze rijk gestoffeerde roman.