Peter Verhelst - Geschiedenis van een berg

Peter Verhelst is misschien wel een van de meest onderschatte Nederlandstalige schrijvers van zijn generatie. Het lezen van zijn verhalen is steeds een ware beleving. Met elke nieuwe roman weet hij op uitzonderlijke wijze een wereld te creëren die ons zowel verbaast als inspireert. Dat is met Geschiedenis van een berg niet anders. Wat wel verschilt is de stijl, minder poëtisch dan we van hem gewend zijn, maar meer direct omdat het verhaal dat ook verlangt. Dat is in al zijn fantasie ook enorm kritisch voor de rol van de mens in de geschiedenis, nl. die van overheerser. Het is als lezer dan ook niet mogelijk om onverschillig te blijven bij de gruwelijkheden die de mens in deze kritische novelle tentoon spreidt.   

De mens heeft een droomland gecreëerd waar allerhande attracties hen tot vermaak dienen. In shows voeren ze dieren op die ze met langzaam hebben omgevormd tot mensen. Ze hebben hen meer met harde hand dan met veel geduld geleerd hun dierlijke instincten af te zweren.

 

Ze zijn de dieren gaan halen in hun natuurlijke biotoop. Ze hebben hen ontvoerd uit hun familie en op een lange tocht door de woestijn en over het water meegenomen. Zij die niet in het gareel liepen of de zware beproevingen onderweg niet aankonden, werden onverbiddelijk afgemaakt. 

 

In droomland werden ze niet meteen aan de toeschouwers overgeleverd, maar maakten ze deel uit van een programma om hen om te vormen tot mensen. Ze moesten menselijke manieren leren, met elkaar communiceren en opdrachten uitvoeren. Ze werden door de mens beoordeeld op hun aanpassingsvermogen. Degene die zich het best heeft getransformeerd mag zich mens noemen met de daarbij horende privileges. 

 

Ook voor de mindere leerlingen is er een rol weggelegd. Zij mogen de mensen dienen door onderhoudstaken in  het recreatiepark of op te treden in de populaire show die de evolutie van het dier naar een mens belichaamt. Opstandige dieren kunnen zomaar verdwijnen en er worden steeds nieuwe dieren ingevoerd. 

 

Er zit ook een intrige met een hoofdrolspeler in dit verhaal. Hij zal meewerken aan het succes van droomland, maar zal ook een hand hebben in de ondergang ervan. Hij zal zijn familie verloochenen, maar nooit volledig vergeten waar hij vandaan komt.

 

Lydia Davis wint Man Booker International Prize

   

De Amerikaanse schrijfster Lydia Davis heeft de prestigieuze Man Booker International Prize gewonnen. De prijs, die 60.000 pond waard is, wordt tweejaarlijks uitgereikt aan een levende auteur voor werken in de Engelse taal of werken vertaald in het Engels. .

De New Yorkse haalde het van negen andere kandidaten. Lydia Davis (65) is bekend voor haar kortverhalen. Sommige werken bestaan maar uit één paragraaf, of zelfs maar een enkele zin, zoals "I was recently denied a writing prize because they said I was lazy."

Volgens kenners heeft haar werk "de beknoptheid en de nauwkeurigheid van poëzie". Daarnaast zou Davis ook over een flinke dosis humor beschikken. De Man Booker International Prize werd in 2005 voor het eerst uitgereikt, aan Ismail Kadare. Andere laureaten zijn Chinua Achebe, Alice Munro en Philip Roth. (bron : demorgen.be)

Paolo Giordano - Het menselijk lichaam

Paolo Giordano is een jonge Italiaanse schrijver die met zijn eerste roman De eenzaamheid van de priemgetallen meteen wereldberoemd werd. In Italië alleen al werden er een miljoen exemplaren verkocht en ook de rest van de wereld volgde snel. Hij won als debutant diverse prijzen, waaronder de Premio Strega, de belangrijkste Italiaanse literaire prijs. Zijn moeilijke tweede liet even op zich wachten, maar ook Het menselijk lichaam scheert momenteel hoge toppen in de bestsellerslijsten. Ikzelf ben tot op heden onbekend met zijn werk en heb dan ook zijn eerste roman niet gelezen. Onbevangen kan ik dan ook mijn mening geven over deze roman en een antwoord vinden op de vraag waarom nu juiste deze schrijver zoveel succes geniet.

Allereerst moet ik zeggen dat Het menselijk lichaam een goed gestructureerde roman is. Al vanaf het begin is duidelijk welk de weg is die zal afgelegd worden. Men kan dit als een nadeel beschouwen, maar als het verhaal helder en met veel inleving gebracht wordt, heb ik er geen problemen mee.

In een korte inleiding maken we kennis met enkele soldaten van verschillende rang. Ze hebben duidelijk iets zwaarwichtigs meegemaakt dat hun verdere leven heeft beïnvloed. Ze komen elkaar eerder toevallig tegen en zochten na hun missie in Afghanistan geen verder contact met elkaar. Het liefst willen ze vergeten wat daar gebeurd is. Sommigen hebben radicaal hun leven omgegooid. De oorlog heeft hen in die zin geholpen om belangrijke beslissingen te kunnen nemen.

In het eigenlijke verhaal volgen we de 27 leden van de Charlie-compagnie van bij de voorbereiding tot ze in Afghanistan worden gedropt in de Gulistanvallei. De verschillende mannen en 1 vrouw trekken er met uiteenlopende verwachtingen heen. De jonge Ietri, pas 20 en nog maagd, hoopt er zijn maagdelijkheid te verliezen. Macho Cederna hoopt op veel actie, maar de meeste anderen zijn wel tevreden dat ze de eerste weken doorkomen zonder noemenswaardige incidenten.

Het leven op de FOB, de forward operating base, midden in de woestijn leidt tot eindeloze dagen, waarin de gedachten van de manschappen vooral gaan naar het thuisfront. Velen zijn met onafgewerkte zaken vertrokken, zoals adjudant René die vlak voor zijn vertrek geconfronteerd werd met een zwangerschap; de beslissing om het houden ligt bij hem. De monotonie van de dagen wordt enkel verstoord door een algemene voedselvergiftiging, waar Torsu niet meer volledig van hersteld. De vijand laat uiteindelijk toch van zich horen bij een geïmproviseerde aanval op hun kamp, maar hierbij vallen geen slachtoffers. Toch zit vanaf dan de schrik er goed in.

Wanneer Irene, het vroegere vriendinnetje van kampdokter Egitto in het kamp verschijnt, komt alles in een stroomversnelling. Een deel van de compagnie moet op haar voordragen een konvooi Afghaanse truckchauffeurs begeleiden naar veiligere oorden. Een gevaarlijke opdracht, daar de wegen liggen bezaaid met bermbommen en schutters van de taliban op de loer liggen. Stijf van de adrenaline vatten de soldaten deze opdracht aan. Torsu die nog ziek is, sluit zich aan uit schrik anders uitgelachen te worden.

Onnodig te zeggen dat de mannen in een hinderlaag lopen met fatale afloop. Er vallen slachtoffers en er zijn mogelijke schuldigen. Onderhuidse conflicten die nog niet waren uitgeklaard, hebben zeker hun rol gespeeld. Voor de directe betrokkenen zal na dit voorval niets meer hetzelfde zijn. Ze zullen voor hun schuldgevoelens een plaats moeten zoeken in hun verdere leven.

Paolo Giordano heeft met Het menselijk lichaam geen meesterwerk geschreven, daarvoor is deze roman iets te voorspelbaar en wordt er soms te willekeurig ingezoomd op bepaalde personages, terwijl anderen misschien wel meer in de schijnwerpers hadden mogen staan. Toch ben ik aangenaam verrast door dit boeiend verhaal dat leest als een trein, de prachtige enscenering en de mooi uitgewerkte personages met elk hun besognes en intriges. Het menselijke lichaam is voor mij een ontdekking, maar voor velen de bevestiging van Paolo Giordano's literaire talent.

Boeken van mijn vrouw : Julia Navarro - Zeg me wie ik ben

Een monumentale roman over een allesbepalende keuze in het leven.

Een journalist wil meer te weten komen over zijn overgrootmoeder. Het enige wat van haar bekend is, is dat ze vlak voor de Spaanse Burgeroorlog het land ontvluchtte en daarbij haar man en kind achterliet. Hij gaat op onderzoek uit en ontdekt wat voor bijzondere vrouw deze Amelia Garayoa is geweest, wier leven zich afspeelde in de grote politieke brandhaarden in het Europa van de 20ste eeuw: Spanje ten tijde van de Burgeroorlog, Rusland in de tijd van Stalin, nazi-Duitsland, fascistisch Italië en het naoorlogse Berlijn tot aan de val van de Muur in 1989.


Vier mannen veranderen het leven van Amelia voorgoed: de zakenman met wie ze een verstandshuwelijk aangaat, de revolutionair met wie ze wegvlucht, de journalist die haar aan de Britse geheime dienst voorstelt en de nazi die, ondanks zijn afschuw van Hitler, Duitsland nooit zal verraden. Geconfronteerd met onrechtvaardigheid en onvrijheid besluit de strijdvaardige Amelia, zelf het slachtoffer van een fatale keuze die ze vroeg in haar leven heeft gemaakt, dat ze niet langer neutraal kan blijven… (bron : wereldbibliotheek.nl)

Kurt Vonnegut - Slachthuis vijf

Slachthuis vijf, de roman waar Kurt Vonnegut het langst op heeft gebroed, is een relaas van zijn persoonlijke ervaringen tijdens de tweede wereldoorlog. Hij overleefde ternauwernood het bombardement van Dresden in 1945 en verwerkte deze traumatische ervaring in een van de beklijvendste anti-oorlogsromans uit de geschiedenis. Al had hij gruwelijkheden zelf meegemaakt, toch kreeg hij gedurende twintig jaar maar weinig op papier. Tot hij ging spreken met zijn oude strijdmakker Bernard V. O'Hare en ze samen beetje bij beetje de precieze feiten konden reconstrueren.

Vreemd genoeg is het hoofdpersonage van Slachthuis vijf niet Kurt zelf, maar Billy Pilgrim. Billy wordt als hulppredikant naar het front gestuurd, maar wordt daar al gauw gevangen genomen. Billy is geen soldaat en ondergaat samen met een groep Amerikanen gelaten zijn gevangenneming, zijn deportatie, zijn tijdelijke onderkomen in een gerieflijke gevangenis samen met een groep Engelsen en zijn uiteindelijke vestiging in het mooie Dresden waar hij als dwangarbeider wordt tewerkgesteld. In Dresden zal hij geconfronteerd worden met executies en het finale bombardement, waarbij meer slachtoffers vallen dan bij de bom op Hiroshima. Terug in de V.S. tracht hij zijn studie als opticien te hervatten, maar raakt in een depressie. Genezen verklaard trouwt hij met Valencia, een dikke vrouw met veel familiekapitaal, waardoor hij een succesvolle carrière en rustig familieleven kan uitbouwen.

Billy's herinneringen aan de oorlog zijn enkel te verdragen door zijn vermogen om mentaal door te tijd te reizen en zo te kunnen ontsnappen aan de wreedheden die hij aan de lijve heeft ondervonden. Billy heeft deze "gave" overgehouden aan zijn ontmoeting met de bewoners van Tralfamadore die hem hebben ontvoerd en naar hun planeet hebben meegenomen. Zijn dochter verklaart hem gek, maar Billy weet niet beter dan te reizen tussen de verschillende periodes in zijn leven die op hem een onuitwisbare indruk hebben nagelaten. Zo heeft hij ook al gezien hoe hij aan zijn einde zal komen en hij heeft er vrede mee.

Slachthuis vijf is een fantastische leeservaring. Je zou denken dat het hele aspect van tijdreizen het niveau van de roman naar beneden haalt, maar het zorgt juist voor een uiterst leesbare roman vol humor en vlotte overgangen waarbij je nietsvermoedend wordt overvallen door de harde realiteit van de oorlog. Voor mensen zoals ikzelf die het genre van de oorlogsroman niet bijzonder genegen zijn, vormt Slachthuis vijf een aangename uitzondering. Verwacht geen technisch traktaat met ellenlange uitweidingen over manoeuvres en tactieken, maar een luchtige anti-oorlogsroman met een duidelijk kritische ondertoon.

Libris Literatuur Prijs 2013 voor Tommy Wieringa

De prijs voor de beste Nederlandstalige roman van het afgelopen jaar gaat naar een roman over twee explosieve thema’s: godsdienst en migratie. De roman volgt een groepje vluchtelingen die hun identiteitspapieren hebben verscheurd en staan voor de velen die door een uitzichtloze thuissituatie gedwongen zijn tot een zoektocht naar een betere wereld elders.

‘Het is moeilijk te zeggen waarom Dit zijn de namen het meest te prijzen valt: de stilistische bravoure, de filosofische diepgang, de aforistische kracht, de hecht getimmerde compositie, de originele beeldenpracht’ aldus de 5-koppige jury onder leiding van Clairy Polak.

De andere genomineerden waren Esther Gerritsen met Dorst, Arnon Grunberg met De man zonder ziekte, Christiaan Weijts met Euforie, Elvis Peeters met Dinsdag en Oek de Jongs Pier en oceaan, dat vorige week de Vlaamse ‘Gouden Boekenuil’ won. Het totale prijzengeld van deze 20ste editie bedraagt € 65.000 euro. (bron librisliteratuurprijs.nl)

Zadie Smith - NW

 

Zadie Smith is een van de grootste, hedendaagse Britse schrijfsters. Als sinds haar debuut Witte tanden in 2000, wordt ze bedolven onder de prestigieuze prijzen. Ook haar nieuwste roman NW is genomineerd voor diverse prijzen waaronder de Women's Prize for Fiction. waar ze het o.a. opneemt tegen tweevoudig Booker Prize-winnares Hilary Mantel.

NW verwijst naar een bepaalde wijk in Londen, waar de roman zich afspeelt. Het is voor een wereldstad als Londen uiteraard geen klein gehucht, maar vormt een kleine wereld op zich. Het is een smeltkroes van nationaliteiten waarbij de ene zich verbetert door zich er te vestigen, terwijl de ander er zo snel mogelijk wil zien weg te komen. In deze roman volgen we welk leven vier kinderen uit de buurt voor zichzelf hebben weten op te bouwen. Verwacht geen rechtlijnig verhaal, Smith's invloeden zijn niet voor niets schrijvers als Raymond Carver en David Foster Wallace. Deze roman komt op je over als een geordende chaos zoals het een wereldstad betaamt.


Leah leidt een gezapig leven met haar knappe Nigeriaanse man Michel. Voor haar hoeft er niet per se iets te veranderen, Michel wil echter gezinsuitbreiding en een eigen huis in een betere buurt. Als er een vreemdeling aan haar deur staat die haar om hulp vraagt, wordt Leah bevangen door tegenstrijdige emoties. Het slordig geklede meisje maakt haar met een smoes wat geld afhandig, waardoor Leah als naïef wordt bestempeld door haar vrienden en haar man. Leah raakt geobsedeerd door haar zoektocht naar antwoorden welke haar meer in beslag neemt dan de kiem van het kind dat ze in haar buik draagt.

Felix heeft zich als Jamaicaan opgewerkt uit de ghetto van Garvey House. Zijn vader en ex-vriendin Annie kijken neer op zijn nieuwe drugsvrije leven waarbij hij parttime werkt als automekanieker en samenwoont met zijn nieuwe vriendin Grace die hem aanspoort zijn talenten te ontwikkelen en verder te groeien in het leven. Het ontsnappen aan zijn kennelijke voorbeschiktheid is voor Felix een dagelijkse strijd met vallen en opstaan, tot hij wordt ingehaald door zijn verleden.

Keisha en Leah zijn van kleins af aan hartsvriendinnen. Hun verschillende afkomst blijkt geen obstakel, maar met de puberteit ontwikkelt Leah in Keisha's ogen zoiets als een persoonlijkheid waarmee ze de wereld tegemoet treedt. Een wereld die ze breder ziet dan enkel hun vriendschap. Door een ongelukkig voorval groeien ze uit elkaar en Keisha trekt zich terug in haar vrome leventje, terwijl Leah met alles en nog wat experimenteert. Als ze elkaar later terug tegenkomen noemt Leah haar Nathalie (i.p.v. Keisha) en vanaf dat moment begint ze daadwerkelijk in zichzelf te geloven. Als Nathalie wordt ze advocaat en scoort ze een knappe man. Ze krijgt zelfs nog twee kinderen waardoor ze begint te vervreemden van Leah, maar haar succes maakt haar niet per definitie gelukkig.

De verschillende verhaallijnen eindigen met een tocht door NW in Londen, waarbij duidelijk wordt dat deze veelzijdige stad de hoofdrol toebedeeld krijgt. De verschillende karakters proberen elk op een eigen manier te groeien in het leven en hun verleden achter zich te laten, maar slagen hier niet volledig in of houden de schijn op.

Elke kennismaking met een nieuw personage levert een afzonderlijk verhaal op met een eigen stijl en tijdsgeest. Gaande van momentopnames tot breed uitgewaaierde levensbeschrijvingen, blijft deze uitzonderlijke roman dan ook van begin tot einde boeien.

Oek de Jong en Tommy Wieringa winnaars Gouden Boekenuil 2013

De Gouden Boekenuil, de belangrijkste literaire bekroning in Vlaanderen, werd vandaag uitgereikt aan de Nederlandse auteur Oek de Jong (60). De vakjury bekroonde zijn roman Pier en oceaan (Atlas Contact) als het beste Nederlandstalige literaire werk van het afgelopen jaar. De Jong ontvangt 25.000 euro en de Gouden Boekenuil-trofee, een kunstwerk in de vorm van een boek van Philip Aguirre.

“Oek de Jongs meesterwerk Pier en oceaan is een zeer ambitieus project, een roman die alle zintuigen prikkelt, soms apart en soms tegelijk, geschreven zoals een oude meester schildert. Pier en oceaan roept een voorbije tijd op, het Nederland van de Tweede Wereldoorlog tot de jaren zeventig. Oek de Jong slaagt hierin door minutieuze beschrijvingen van de observaties van een sensitief kind, zonder in nostalgie te vervallen, zonder ooit het overzicht te verliezen. Het is een verhaal dat de tijd neemt, een langzaam verhaal, dat stilte ademt en je soms de adem beneemt.”

Pier en oceaan verhaalt de geschiedenis van Abel Roorda, zijn ouders en grootouders én de grote verandering die Nederland onderging in de periode tussen de Hongerwinter van 1944 en de komst van de grote welvaart in de jaren zestig. De roman speelt zich af in Amsterdam en op het Friese en Zeeuwse platteland, destijds nog de 'diepe provincie'. Naast een familiegeschiedenis is Pier en oceaan een roman over de liefde. De aangrijpende huwelijksscènes van Abels vader en moeder tonen de liefde in een verdwenen tijd. Daarbovenop is het ook de roman van het Hollandse water: van roerloze veenplassen tot de zee die door de paalhoofden op de Zeeuwse stranden stuift. Abel Roorda zoekt het water, net als zijn vader en grootvader.

Onder leiding van voorzitter Bent Van Looy lazen de 100 lezers van de Lezersjury de 5 titels van de shortlist en discussieerden erover op het online Lezersforum. Zij kozen overtuigend voor de Nederlandse auteur Tommy Wieringa en zijn roman Dit zijn de namen (De Bezige Bij). Wieringa (45) ontvangt voor de Prijs van de Lezersjury 2.500 euro en een pen van MontBlanc.

“In Dit zijn de namen kruisen twee prachtige verhaallijnen elkaar. Ze nemen je vanaf de eerste pagina's mee. De zoektocht van een man naar zichzelf en naar een diepere betekenis van het leven blijft boeien van begin tot einde. En de onmenselijke reis van een stel vluchtelingen en hoe ze elk op hun eigen manier met die bizarre omstandigheden omgaan, blijft verbazen. Wieringa’s taalgebruik is beeldrijk en doordrenkt van poëzie, soms cynisch of hard, zonder meedogenloos te zijn. In korte, zintuigelijke zinnen brengt hij zware thema’s op een verteerbare manier.” (bron : boek.be)

Albert Espinosa - Als je me vraagt om te komen laat ik alles achter...maar vraag het me

Albert Espinosa wordt in zijn thuisland Spanje als een literaire ster aanbeden doch waar hij die ster verdiend heeft blijft na lezing van deze roman vooralsnog een raadsel. Het begint met de lange titel...overgenomen van het lied 'Si tu me dices ven' van het Mexicaanse trio Los Panchos. Het lied lijkt nergens op en de titel al evenmin doch wellicht heeft dit iets te maken met mijn gebrekkige kennis van de Spaanse taal. Ook de 22 hoofdstukken hebben draken van titels zoals 'In deze wereld loont het om gevoelens te tonen die je niet hebt' of 'Liefhebben kun je alleen in de verleden tijd vervoegen'.

  

Dani, de hoofdpersoon van deze roman, ontvangt op het ogenblik dat hij door zijn liefde wordt verlaten een telefoontje van een wanhopige vader die hem smeekt om hem te helpen bij zijn zoektocht naar zijn verdwenen zoontje. Het brengt hem terug naar zijn eigen jeugd op het eiland Capri waar we te weten komen dat zijn vader en moeder dwergen waren. Op het ogenblik dat hij thuis wil weglopen, bijna 13 jaar oud, krijgt hij bericht dat zijn ouders in een auto-ongeval zijn omgekomen. We maken vervolgens kennis met Martin, een vuurtorenreparateur, en George, een bokser die Dani overladen met levenslessen en een blijvende  indruk op de weesjongen achterlaten. En o ja, Dani vindt het verdwenen zoontje terug.    

Ik lees dat Espinosa als kind verschillende malen kanker overwon en met zijn werk wil inspireren om na te denken over wat er echt toe doet in het leven. Het zal echter niet met deze roman zijn dat hij zijn bijdrage tot deze nobele doelstelling zal leveren.