28 aug 2012

Arto Paasilinna - Wilde Eendjes

Arto Paasilinna heeft al een imposant oevre bij elkaar geschreven. De Fin bracht zijn eerste roman uit in 1972 en heeft sindsdien 35 romans geschreven, waarvan zijn meest recente in 2009 uitkwam. Helse Eendjes (2012) is de Nederlandse vertaling van zijn roman Hirttämättömien lurjusten yrttitarha uit 1998. Het schrijven zit hem als het ware in het bloed. Zijn vader die bij de politie werkte, schreef ook opiniestukken. Ook twee van zijn broers zijn auteurs. Arto Paasilinna begon als journalist in de jaren '60 en '70, maar is ondertussen full-time schrijver geworden. Zijn werk werd al in 45 talen uitgebracht. Sommige van zijn romans zijn ook verfilm of dienen als inspiratie voor stripverhalen.

Helse Eendjes is het fantastische avontuur van Jalmari Jyllänketo, agent bij de Finse veiligheidsdienst, die op verkenning wordt gestuurd naar het ruwe noorden van Finland, waar op het landgoed Peuravuoma onregelmatige dingen zouden gebeuren. Als bio-inspecteur wordt hij vriendelijk rondgeleid door de uitbaters van het bedrijf dat is gespecialiseerd in het telen van ecologische producten.

Op het eerste zicht is er niets aan de hand en zo bericht Jalmari ook aan zijn oversten. Daar hij de omgeving en het verblijf zo weet te smaken, blijft hij langer rondhangen en komt hij uit op het grote geheim van de oude mijnschachten op de boerderij. Om paddenstoelen te kweken onder de grond heeft het bedrijf veel werkers nodig en deze worden op nogal onorthodoxe wijze gerekruteerd. Mensen die het verkorven hebben in de maatschappij worden ontvoerd en tijdelijk tewerkgesteld in de mijnschachten tot ze hun lesje hebben geleerd.

Dit principe van heropvoedingsprogramma staat Jalmari wel aan en voor hij het weet neemt hij zelf actief mee aan de ontvoeringen, waaronder een hele troep bikers, die de streek onveilig maken. Jalmari houdt zijn activiteiten geheim voor de veiligheidsdienst, net zoals hij zich voor de mensen op Peuravuoma blijft voordoen als bio-inspecteur. Daarbij komt nog dat hij verliefd wordt op de Sanna, de dochter van de bazin op het landgoed. Het dient geen uitleg dat het steeds stoutmoedigere gedrag van Jalmari hem in de problemen zal brengen.

Wilde Eendjes is een roman die de grenzen van de geloofwaardigheid steeds opzoekt en je daarbij soms een dubbel gevoel geeft. Wanneer het verhaal dreigt te ontsporen, neemt de schrijver (meestal) gelukkig wat gas terug. Je moet dan ook willen meestappen in deze fantasierijke vertelling om er ten volle van te kunnen genieten.   

20 aug 2012

Peter Verhelst - De allerlaatste caracara ter wereld


Peter Verhelst is dichter, romanschrijver en theatermaker. Hij verwierf in 2000 bekendheid met zijn roman Tongkat waarvoor hij de Gouden Uil in ontvangst mocht nemen. Zijn romans worden gekenmerkt door een esthetische samenvloeiing van proza en poëzie waarbij vaak een duidelijke verhaallijn ontbreekt. Na het fantastische Tongkat en het apocalyptische Zwerm, stort ik me zonder vooroordeel op zijn nieuwste, De allerlaatste caracara ter wereld, een broeierige eilandvertelling en tevens liefdesnovelle.
De hoofdrol is (uiteraard) weggelegd voor het eiland in al zijn pracht en geheimen. Dokter Victor Duval, arts en jarenlang geleden naar hier uitgeweken, raakt in de ban van de eilandbewoonster Cassandra Vital. Zij is haar geliefde verloren en speurt op het strand als een standbeeld dagen lang de horizon af. Cassandra is ook de dochter van Madame, uitbaatster van een koffiehuis, die haar werd ontnomen bij de geboorte en ter adoptie werd gegeven aan de familie Vital. Nadat Cassandra een maand lang aan het water heeft gestaan, beginnen er vreemde dingen te gebeuren.

Niet alleen vissen, maar ook vrouwen en kinderen spoelen zonder verklaarbare reden aan op het eiland. De commissaris besluit dat de veiligheid in het gedrang is en sluit ze allen, met Cassandra, preventief op. Het leger komt zich zelfs ostentatief posteren op het eiland. Priester Patrix Coriolan verzet zich hiertegen en laat de hele gemeenschap een dienst bijwonen, waarbij de opsluiting van deze vrouwen (en kinderen) wordt aangeklaagd.

Victor Duval wordt verliefd op Cassandra en bezoekt haar elke dag in de gevangenis. Hoewel Cassandra en de andere vrouwen niet spreken, er is een diepte waar hun tong is, heeft hij genoeg aan enkele aanrakingen om van haar te blijven dromen. Victor merkt ook als eerste dat de aangespoelde vrouwen de gevaarlijke caracarawind die waait op het eiland kunnen manipuleren. 

In dit prachtig werkstuk van slecht 150 pagina's springt Peter Verhelst frivool om met symboliek, tijd en ruimte als blijkt dat het verleden van Duval en de geschiedenis van het eiland met elkaar verbonden zijn.

18 aug 2012

Keith Gessen - Al die droevige jonge literaire mannen

Keith Gessen is een geest -en generatiegenoot van Benjamin Kunkel en is meer journalist en activist dan schrijver. Hij schreef tot op heden slechts één roman, met name Al die droevige jonge literaire mannen, die met gemengde gevoelens werd onthaald. Dat is niet zo verwonderlijk als je de roman analyseert. Deze bestaat uit drie verhalen van jonge literaire mannen over hun zoektocht naar onmogelijke liefde en hun plaats in de maatschappij. Hoofdstukken van 30 à 40 bladzijden (over één van de drie protagonisten) wisselen elkaar willekeurig af. De drie hoofd-personages lijken veel met elkaar gemeen te hebben, maar kennen elkaar amper. Je kan dus evengoed (of beter) de drie verhalen apart lezen in plaats van door elkaar.

Sam is een Jood van Poolse afkomst wiens grootouders naar New Jersey emigreerden. Hij wil het definitieve zionistische epos schrijven, maar kan niet uitmaken of hij voor of tegen de Palestijnen is. Net zomin kan hij kiezen tussen zijn vriendin Talia en zijn ex Arielle. Wanneer hij beiden kwijtraakt en zijn boek niet wil vlotten, verzeilt Sam meer en meer in de anonimiteit als een ongeboren, talentrijke schrijver. Om uit de impasse te geraken reist hij af naar Israël waar hij oog in oog komt te staan met een tank .

Mark settelt zich als jonge man in New York met zijn grote liefde Sasha. De dure stad maakt dat ze spaarzaam moeten leven. Ze trouwen jong en onbezonnen, maar het houdt geen stand. Mark krijgt een job als docent en verhuist naar het landelijke Syracuse. Hij werkt er aan zijn dissertatie in de Russische letteren. Na een lange rouwperiode om Sasha en jaren vol porno en internetdaten, verlangt hij terug naar de Big Apple. Daar aangekomen ontdekt hij een wereld vol mogelijkheden en dient hij een beslissende keuze te maken die de rest van zijn leven zal bepalen.

Keith ziet zichzelf als een totale mislukking sinds zijn vriendin Jillian hun verloving heeft verbroken. Hij neemt zich voor om vanaf nu ongebonden door het leven te gaan. Hij zoekt naar oorzaken van de electorale nederlaag van de democraten en de opkomst van het Bush-bewind. Zijn scherpe aanklacht wordt zelfs uitgegeven. Net als hij zich heeft verzoend met zijn situatie blijkt zijn nieuwe vriendin zwanger te zijn. 

Al die droevige jonge literaire mannen is ondanks zijn vorm qua inhoud zeker de moeite waard. Steeds zit je mee in het hoofd van deze literaire mannen en hun liefdesperikelen die worden verteld tegen een wisselende historische achtergrond. Het personage van Keith lijkt zelfs gebaseerd op de schrijver zelf, die zich op het einde verraadt door in de ik-vorm te schrijven.

10 aug 2012

David Pefko - Het voorseizoen




De Grieks-Nederlandse schrijver David Pefko won dit jaar met zijn tweede roman Het voorseizoen de Gouden Boekenuil en liet daarmee gerenommerde schrijvers als Jeroen Brouwers, Herman Koch en Dimitri Verhulst achter zich. Ik moet toegeven, zonder echt vertrouwd te zijn met het werk van de andere kandidaten, acht ik deze roman een terechte winnaar. Het voorseizoen wordt omschreven als een literaire thriller, maar het is vooral een roman met veel gevoel geschreven. De thrillermomenten bestaan voornamelijk uit onderhuidse spanningen die het leven van het hoofdpersonage overhoop gooien. Steve Mellors is dan wel een rechercheur, het zijn vooral zijn keuzes als mens die deze roman kleuren.
Het voorseizoen heeft slecht één hoofdrolspeler, nl. Steve Mellors. Een corpulente Brit die reeds vijftien jaar werkt als rechercheur in Leicester. Zijn huwelijk loopt op de klippen als zijn vrouw hem verlaat voor een siergootspecialist. Steve heeft geen al te hoge dunk van zichzelf en zoekt troost in porno, bier en eten. Online leert hij Anca kennen die werkt als prostituee om de hoek van zijn appartement. Na een eerste seksueel contact wordt hij verliefd op haar en wil hij haar redden. Ze spreken bijna elke avond af en net wanneer Steve zich al een toekomst met Anca begint voor te stellen, komt het pand waar ze in werkt in het vizier van de politie. Steve moet zelf de inval leiden en tracht Anca nog te waarschuwen, maar dit mislukt. Steve faket een hartaanval, zodat Anca niet ziet dat hij haar laat oppakken. In de gevangenis is Steve getuige van haar verkrachting en die van haar vriendin Cozana door twee van zijn directe collega's. Hij durft niet in te grijpen.

Wanneer Anca terug wordt vrijgelaten komt hij haar tegen op straat. Anca kan nergens heen en Steve biedt haar aan bij hem in te trekken. Anca weet niet dat Steve voor de politie werkt en denkt dat hij taxichauffeur is. De relatie verloopt moeizaam. Steve wil haar beschermer en vertrouweling zijn, waardoor hij seksueel niet aan zijn trekken komt. Wanneer Anca opbiecht wat er in de gevangenis is gebeurd, raadt Steve haar aan klacht in te dienen tegen de twee politieagenten. Dit brengt hem natuurlijk wel in een moeilijke situatie. Steve staat ondertussen al weken op non-actief bij de politie met een depressie.

Wanneer de zitting van de rechtszaak nadert, besluit Steve de advocaat van de meisjes alles op te biechten. Die ziet hierin een gouden kans om de zaak te winnen. Steve was immers ooggetuige. Nodeloos te zeggen dat het helemaal anders uitdraait dan verwacht. Steve is immers niet voor het geluk geboren. Gaandeweg de roman begin je steeds meer te sympathiseren met Steve Mellors, een man met goede bedoelingen die steeds verkeerd begrepen wordt. Maar ergens voel je ook dat het niet meer goed zal komen.
   

4 aug 2012

Yves Petry - De maagd Marino

Yves Petry heeft met zijn vijfde roman de Libris Literatuurprijs 2011 gewonnen. De maagd Marino is gebaseerd op een in 2002 waar gebeurd kannibalistisch seksschandaal in Duitsland. Hierin snijdt een 43-jarige Duitser met toestemming van het slachtoffer diens penis af om die samen te consumeren. Vervolgens steekt hij de man dood en bewaart de stukken van zijn lichaam in de koelkast om ze later te consumeren. Verwacht je niet aan een exacte weergave van deze gebeurtenis, het is slechts het uitgangspunt voor Petry om op zoek te gaan naar de beweegredenen achter een dergelijke daad.


Locatie van schrijven is de cel van Marino, enige tijd na zijn proces die door de blik van het slachtoffer Bruno de geschiedenis noteert. Je hebt als lezer dan ook de indruk dat Bruno aan het woord is.

Bruno doceerde jarenlang literatuur aan een Belgische universiteit. Zijn blinde obsessie voor een aantal grote schrijvers neemt de laatste tijd steeds meer af: wat hebben ze hem eigenlijk nog te zeggen? Hij glijdt langzaam af naar een totale desillusie. In een droom wordt hem duidelijk dat hij bijna volledig los is komen te staan van de wereld, dat er nog slechts één verbinding bestaat – er rest hem slechts de zoektocht naar iemand die die verbinding voor hem verbreekt. Of af wil snijden.

Ondertussen zoekt de enigszins wereldvreemde Marino zijn eigen weg na de dood van zijn moeder, bij wie hij op zevenendertigjarige leeftijd nog steeds woonde. Met een voorkeur voor zich verschuilen bij bezoek over de vloer, zoals de apostolische beweging waar zijn moeder lid van was, is het een wonder dat de maagd Marino sociaal functioneert en zelfs in staat is een eigen computerwinkel te runnen. Die besluit hij dan ook op te geven, maar niet voordat het lot de perverse Bruno als een van zijn laatste klanten naar binnen stuurt, op zoek naar meer geheugen om meer pornofilmpjes tegelijkertijd af te kunnen spelen.

Ondanks de bekende afloop wordt in elk van de zesentwintig hoofdstukken van De maagd Marino de spanning verder opgevoerd door de stapsgewijs toegediende geschiedenissen van de hoofdpersonen. Dat het boek onderhoudend blijft is onder andere te danken aan de gedetailleerd uitgewerkte Marino en Bruno: het ontbreekt ze weliswaar aan enige sympathie, maar ze komen volledig tot leven als de verwrongen producten van respectievelijk hun jeugd en wereldverachting.

"Ware literatuur is een krokodillenmuil die ons onverhoeds grijpt", citeert de jury de verteller uit het boek.

Lees het juryrapport :

http://www.librisliteratuurprijs.nl/2011/juryrapport-winnaar

en bekijk een interview met Yves Petry

1 aug 2012

Crossing Border 2012



Voor het vierde jaar op rij steekt Crossing Border de grens over van Den Haag naar Antwerpen. Het grootste Europese literatuur- en muziekfestival trakteert de bezoekers op een grensoverschrijdende mix van internationaal talent. Het festival vindt dit jaar opnieuw plaats in de Arenberg en de Bourla met o.m. Andrew Bird, Paul Buchanan, The Kyteman Orchestra, First Aid Kit, I am Kloot, Fabio Genovesi, Hannah Cohen, Gaz Coombes (Supergrass), Marnix Peeters, James Fearnley (The Poques), Poliça, Liesa Van Der Aa, Moss, TOY, Juan Gabriel Vásquez, Young Man, Punch Brothers, David Vann, Viv Albertine (The Slits), Michael Chabon en nog zoveel meer.

Voor alle namen, uitgebreide bio, leuke weetjes, quotes en filmpjes, check de website, én niet minder belangrijk: volg ons ook via Facebook.