28 jan 2012

David Foster Wallace - Superleuk, maar voortaan zonder mij.


Dit boek van David Foster Wallace meldt zich aan als een reisverslag van een luxecruise, maar blijkt een impressionistisch essay dat inzicht biedt in een bij uitstek moderne vorm van vermaak. De existentiële eenzaamheid van de schrijver die het allemaal ondergaat is hierbij zelden ver weg. Harper's Magazine boekte een volledig verzorgde cruise van een week voor de schrijver, met als enige wederdaad een uitgebreid verslag voor het tijdschrift. In talrijke voetnoten verduidelijkt de schrijver bepaalde technische aspecten van het cruiseleven of voegt hij zijn eigen bedenkingen toe aan bepaalde markante voorvallen. Wat volgt is een bij vlagen hilarisch verslag vol onzichtbare kamermeisjes, vervelende tafelgenoten, overvloedig eten, een state of the art-badkamer en misplaatste jaloezie over de vermoedelijk nog grotere luxe op een verderop aangemeerd schip van een concurrerende maatschappij.

Al gauw blijkt dat het door Wallace beschreven geluk pijnlijk oppervlakkig is. De tekst ademt de onmogelijkheid voor de schrijver zijn ironische afstandelijkheid naast zich neer te leggen en onvoorwaardelijk te kunnen genieten. Alle geestigheden ten spijt lijkt Wallace zich geen moment werkelijk op zijn gemak te voelen. Het beeld dat hij, wanneer hij zich niet opsluit in zijn kajuit, in eenzaamheid over het immense schip zwerft, dringt zich steeds sterker aan de lezer op. Toch weigert Wallace in bot cynisme te vervallen. Soms is zijn toon wantrouwend, maar vaker oprecht verbaasd over het gedrag van zijn medepassagiers. Soms lijkt hij zelfs blij verrast.

Het verhaal schippert zonder duidelijke aanleiding van het ene naar het andere onderwerp. De kracht van dit essay is er in gelegen dat de lezer geen moment het idee heeft een diepgaande beschouwing te lezen, terwijl men aan het eind toch het gevoel heeft nieuwe inzichten te hebben opgedaan.

27 jan 2012

Thomas Pynchon - De veiling van nr. 49

De veiling van nr. 49  is de kortste roman binnen Thomas Pynchon's oeuvre en wordt beschouwd als de meest toegankelijke.Na enkele bladzijden dacht ik dat ik het boek nooit zou uitlezen. na twee hoofdstukken wou ik het boek niet meer wegleggen.

Het verhaal gaat over de jonge Californische vrouw Oedipa Maas. Ze wordt door haar excentrieke ex, vastgoedmagnaat Pierce Inverarity, als executeur aangesteld van zijn testament. Binnen de kortste keren zal dit testament haar op het spoor brengen van een geheim genootschap, de Tristero. Tot de erfenis van Inverarity behoren immers postzegels die nooit door de US Postage zijn uitgegeven, maar gebruikt schijnen te worden door de alternatieve en zeer geheime postorganisatie die de Tristero is. Dit fascineert haar, en in haar pogingen hier meer over te weten te komen wordt Oedipa op het spoor gezet van een oud toneelstuk, dat juist nu in haar buurt wordt opgevoerd. De beschrijving van dit toneelstuk is het hilarisch hoogtepunt in deze roman.

Op haar zoektocht vindt Oedipa steeds meer aanwijzingen, maar hoe verder Oedipa deze clues volgt, hoe meer ze er vindt, maar nooit vindt ze een antwoord of verklarende theorie. Langzaam maar zeker wordt haar hele denken door de Tristero overgenomen, en overal komt ze aanwijzingen tegen. Als de personages die haar op weg hebben gezet in haar zoektocht dan ook nog eens één voor één van het toneel verdwijnen, neemt de paranoia over. Heeft ze zelf de aanwijzingen gecrëerd in neutrale waarnemingen of heeft haar ex haar een laatste keer op stang willen jagen?

Elke zin is een kunstwerkje dat je verscheidene malen moet herlezen, herkauwen, herplaatsten, herbekijken. Alleen daarvoor is het boek al de moeite waard. Je leest en je ondergaat. De personages weten het ook niet altijd, die komen elkaar vaak en meestal toevallig tegen op de meest afgelegen plaatsen, soms met een opdracht en soms doelloos.

Een prachtroman, maar waar gaat dit boek in godsnaam over?

16 jan 2012

Michel Houellebecq - De Kaart en het Gebied


Michel Houellebecq heeft mij nog maar zelden teleurgesteld met zijn romans. Zijn laatste boek, De kaart en het gebied, kan me zeker ook bekoren. Toch lijkt het wel een nieuwe Houellebecq die is opgestaan. De sexuele spanning die vaak centraal staat in zijn romans is volledig weggevallen als voornaamste motivator van zijn personages. Is dit dan ook de reden dat dit boek eindelijk de felbegeerde Prix Goncourt in de wacht sleepte? Kunst, geld, liefde, dood, werk en de vader-zoonrelatie zijn enkele thema's van deze weemoedige roman waarmee Houellebecq zichzelf op een fenomenale manier heeft heruitgevonden.

De roman volgt beeldend kunstenaar Jed Martin, die verspreid over drie artistieke periodes een oeuvre creëert dat hem steenrijk maakt. Maar hij wordt er niet gelukkiger van en blijft het grootste deel van zijn leven eenzaam. Jed is geen kunstenaar met een roeping, het overkomt hem allemaal. Zijn eerste succes (het fotograferen van landkaarten) wordt mede mogelijk gemaakt door zijn toenmalige vriendin Olga die voor Michelin werkt en die hem helpt met de juiste connecties en een goede publiciteitscampagne. Jed weet zich met zijn pas verworven succes geen houding te geven en de relatie met Olga bloedt dood. In een tweede creatieve fase zal Jed zich weiden aan schilderijen uit de ‘elementaire beroepen’. Ook deze tentoonstelling wordt een grandioos succes en zijn schilderijen verkopen voor recordbedragen.

12 jan 2012

Karel Capek - Een doodgewoon leven

Een oude man, spoorwegbeambte van beroep, besluit zijn levensverhaal op te schrijven. Hij is zijn hele leven lang een ordelijk man geweest en dit komt hem dan ook natuurlijk over. Het is een ietwat saai, gewoon leven geweest. Opgroeiend als een timide kind bij zijn overbezorgde moeder en zijn vader voor wij hij veel ontzag had, is zijn leerijver de belangrijkste motivatie om zich te profileren tegenover de andere kinderen. Als hij dan toch even ontspoort, besluit hij zijn vader te laten zien dat hij voor zichzelf kan zorgen en begint een loopbaan bij de spoorwegen. Heel zijn leven zal hij doorbrengen op verschillende treinstations en hij huwt met de dochter van een stationschef met wie hij een gelukkig, doch simpel leven zal leiden. Zo komt het hem toch over.

Tot er verschillende stemmen in zijn binnenste bepaalde zaken beginnen tegen te spreken. Is het leven dat hij geleid heeft niet onderbouwd door eerzucht (zoals het huwen van de dochter van de spoorwegchef om hogerop te geraken). Was hij niet meer een romanticus die het echte leven als bijzaak beschouwde? Of was hij een man met vuile manieren die slechts de schijn ophield? Is zijn broze karakter niet gevormd door zijn moeder die hem altijd als ziek kind behandelde en was zijn vader wel de man die je zo kon bewonderen? Het komt tot een botsing met de verschillende personen die allen beweren zijn leven te hebben geleefd.

Een doodgewoon leven is een mooi en intiem boek, doch minder meeslepend dan Capeks Oorlog met de Salamanders.

Karel Capek - Oorlog met de salamanders

Oorlog met de salamanders is een tijdloos meesterwerk. De roman verscheen reeds in 1936 en heeft nog niets aan belang ingeboet. Het boek verhaalt de opkomst en de beschaving van de salamanders die zich bliksemsnel over de wereld verspreiden. Ze leren praten, weten aan wapens te komen en ontwikkelen zich tot Salamanders (naarmate ze aan belang winnen zal Capek ze symbolisch met een hoofdletter beginnen schrijven).

De rechtoplopende salamanders worden eerst ontdekt door kapitein Von Toch die hen in de Westerse wereld introduceert als goedkope arbeidskrachten. De komst van de salamanders zorgt voor grote welvaart , maar ook voor allerlei problemen. Zo zijn ze slimmer dan aanvankelijk gedacht en planten ze zich razendsnel voor. Bepaalde mensen trachten hen nog naar hun inzicht te cultiveren; er worden zelfs scholen voor hen opgericht. Wanneer ze zich echter verenigen krijgen ze wapens in handen en gaan de strijd aan met de mens. 
 

5 jan 2012

Joey Goebel - Freaks

Volgens Uitgeverij Cossee behoort dit boek tot de Young Adult boeken. Ik voel me er in ieder geval niet te oud voor. Freaks van Joey Goebel schetst een portret van vijf outcasts.

Opal is een oversekste bejaarde vrouw van rond de tachtig, Luster is een zwarte twintiger die zich wil afzetten tegen zijn crackdealende broers, Aurora is een sexy satanische dochter van een priester, Ray is een Irakees die met een missie naar Amerika is gekomen en Ember is een rebels kind van acht. Samen vormen ze een onmogelijke rockgroep op hun moeilijk pad naar succes. Ze verzetten zich afzonderlijk en in groep tegen het doen en laten van de 'andere mensachtigen'. Door hun gemeenschappelijke interesse voor rockmuziek vinden ze steun bij elkaar. Ze willen de wereld en het establishment wakkerschudden. Elk hebben ze hun eigen problemen, maar ook als band loopt alles niet van een leien dakje. Wanneer ze eindelijk naar hun eerste optreden toeleven, loopt alles alsnog verkeerd.

Freaks lijkt een simpel verhaal, maar verschillende topics worden blootgelegd en onder het vergrootglas gehouden met een nodige dosis zwarte humor. Het boek mag dan misschien over weinig gaan, het vertelt heel veel. Knap debuut !