Daan Heerma van Voss - Het land 32

"Mijn echte bewaker is mijn falende geheugen. Waaruit bestaat dan nog mijn gevangenis?" Om maar eens met een citaat te beginnen dat meteen de toon zet voor deze aparte en intrigerende roman over een man die gevangen zit en niet weet hij hoe hij daar gekomen is, wat hij daar doet en hij hoe er kan wegraken. Daar is een niet nader genoemd (ondergronds?) zalencomplex waarin hij ruimte 32 heeft toegewezen gekregen. Of is 32 zijn naam die boven de deur prijkt? Zijn geheugen laat hem in de steek. In het begin van de roman zijn er vooral veel vragen die bijdragen tot een indringend en samenzweerderig verhaal over het bestaansrecht van ieder persoon. 32 meent dat hij opgesloten zit, maar is dat wel zo?


32 telt zijn dagen door met houtskool markeringen aan te duiden. Hij is opgesloten in een karig complex van kamers die met camera's worden bewaakt. Er zijn op het eerste zicht geen andere bewoners en hij moet als een oermens zijn basale talenten aanspreken om voedsel te vergaren. Zo doodt hij ratten en vogels die langs een hoog raam komen binnenvliegen. Met een stok kan hij appels van een boom laten vallen. Na enige tijd blijkt er toch een soort conciërge te zijn die in het complex zijn ronde maakt en 32 de regels van 'het spel' bijbrengt. Door opdrachten te vervullen kan 32 van deze man, Vrijdag genoemd, extra middelen krijgen om zijn comfort licht te verbeteren. Hij moet verhalen verzinnen en opschrijven in ruil voor bonnen die hij kan inwisselen.

In zijn verhalen vermengt 32 de flarden herinneringen die bovendrijven met zijn situatie ter plaatse. Wanneer hij verder het complex onderzoekt, ontdekt hij dat er nog een andere bewoner is achter een afgesloten deur. Vrijdag brengt beiden in contact. Het blijkt een tengere meisjesvrouw die ziek te bed ligt. Ze kent 32 reeds langer onder namen als Marlon Brando en Stanley. Hij noemt haar Penny Lane. Hoewel zijn geheugen hem in de steek laat, gelooft hij haar. Het meisje staat symbool voor een vrouw uit Stanley's echte leven en hij wil haar kost wat kost redden. Hij mag haar één keer per week bezoeken en leest haar zijn verhalen voor, waarin hij rekening houdt met haar verzoeken.

Maar zijn verhalen kunnen haar niet redden en haar gezondheid gaat langzaam achteruit. Doet Vrijdag wel al het nodige om haar in leven te houden of wordt Stanley getest? Meermaals wordt hem benadrukt dat hij hier vrijwillig verblijft als patiënt om na te gaan of hij zich opnieuw zou kunnen binden aan een andere persoon. Hij weet niet meer wat hij moet geloven en het verlies van Penny valt hem zwaar. Zo zwaar dat hij zelfs zelfmoord overweegt. Hij houdt echter nog één troef achter de hand, maar moet deze wel voor Vrijdag geheim kunnen houden. Hij moet een verhaal schrijven om Penny terug tot leven te wekken en hen beide uit deze gevangenis te bevrijden.

Het land 32 is een lijvige en soms complexe roman, al is het uitgangspunt betrekkelijk eenvoudig. Het is een verhaal over identiteit, schuld en boete dat op verschillende niveaus speelt. De verwikkelingen van gevangene 32 worden afgewisseld met de correspondentie tussen hem en het meisje. Dan zijn er nog de verhalen die 32 in opdracht van Vrijdag en voor het meisje schrijft, waarin zowel zijn echte leven (voor zover hij zich dit kan herinneren) als zijn gekende leven in gevangenschap doorsijpelen. Al deze invalshoeken maken van Het land 32 geen onoverzichtelijke chaos, maar juist een grote ambitieuze roman. Daan Heerma van Voss is geen grote belofte meer. Die schuld is bij deze ingelost.