Oude Rotten
De nieuwe roman van Coetzee met als dubbelzinnige titel De kinderjaren van Jezus was mijn eerste kennismaking met zijn werk. Deze prima geschreven roman was verrassend van thematiek. Niet oubollig zoals de titel misschien doet vermoeden, maar een tijdloos verhaal in een modern jasje gestoken. Ook Amoz Oz had ik tot op heden nog niet gelezen, Zijn verhalenbundel Onder vrienden verzamelt een handvol intieme verhalen over de dagelijkse besognes binnen de gemeenschap van een kibboets. De scherpzinnig vertellingen over de kleine kantjes van de inwoners nodigen uit tot verwondering en mededogen. Julian Barnes heeft met Hoogteverschillen een emotioneel meesterwerkje geschreven waarin hij de vlakke geschiedenis van de ballonvaart laat overgaan in de vlucht van zijn verdriet na het ontvallen van zijn vrouw enkele jaren geleden. Een gedurfd en openhartig verhaal.
Gevestigde waarden
Tegenover deze "klassieken" staat de helaas te vroeg overleden David Foster Wallace wiens laatste roman De bleke koning na diens dood werd vervolledigd. Zijn boeken kan je op zijn minst experimenteel noemen. Het is eerder uitzonderlijk dat ik aan een roman van dergelijk kaliber begin. Ik heb me er met enige moeite doorgeploegd zonder een ogenblik van spijt. David Vann is ondertussen ook al een gevestigde waarde en bracht dit jaar met Goat Mountain zijn vierde roman uit. Ook hier weer een hoofdrol voor zijn familie in een bloederige en aangrijpende afrekeningsroman die zich volledig in de barre natuur afspeelt. Juli Zeh schreef met Nultijd een aangename en toegankelijke roman over relaties en ook Paolo Giordano's langverwachte tweede roman Het menselijk lichaam loste de hoge verwachtingen in.
Vanonder het stof
Een nieuwe tendens die zich sinds vorig jaar meer en meer manifesteert is het (her)ontdekken van literair talent dat om een of andere reden zijn erkenning heeft gemist. Zo werd Stoner van John Williams in 2013 een ware hype. De roman die in 2012 door Lebowski werd uitgegeven kende een ongekend succes in zijn Nederlandse vertaling, wat stimulerend werkte op de verkoop in de rest van de wereld. Eind 2013 werd met Butcher's Crossing een tweede roman van John Wiiliams in het Nederlands uitgebracht. Men hoopt natuurlijk op eenzelfde effect. Ondertussen heeft Lebowski in 2013 een andere schrijver van vroeger gerehabili-teerd. Gajto Gazdanov zal niet meteen een belletje doen rinkelen, maar behoort tot de grote Russische schrijvers van weleer. Zijn roman Het fantoom van Alexander Wolf is een spannende filosofische roman over identiteit en leven op de rand van de dood.
Nieuw talent - deel 1
Debutanten die romans schrijven als volleerde auteurs. Het is me dit jaar drie keer overkomen dat ik werd weggeblazen door de schrijverskunst van een beginnend auteur. Anthony Marra schreef met Een stelsel van elementaire levensvoorwaarden een roman over de Tsjetsjeense oorlog met complexe verhaallijnen die natuurlijk in elkaar overvloeien. Tijdens het lezen dacht ik constant wat een huzarenstuk deze roman wel niet moet zijn geweest. Hetzelfde geldt voor Eugen Ruge die de verzachtende omstandigheid geniet dat hij een respectabele leeftijd van 57 jaar had toen hij zijn eerste roman In tijden van afnemend licht schreef. Een complete familieroman over het harde leven in de DDR na de tweede wereldoorlog die reikt tot na de val van de Berlijnse muur. De beste roman van 2013 werd volgens mij geschreven door Jesus Carrasco. De vlucht is een spannende parabel die je doet huiveren van leesgenot. Een perfect verhaal in zijn eenvoud over een jongen op de vlucht en een herder die hem in bescherming neemt.
Nieuw talent - deel 2
Een aantal nieuwkomers schreven een meer dan behoorlijke eerste roman die naar meer smaakt. De schok na de val van Nathan Filer vertelt het verhaal van een jongen die zijn broer verliest op jonge leeftijd. Hij geeft zichzelf hiervan de schuld en het verdrongen trauma zal zijn verdere jeugd bepalen. Het universum tegen Alex Woods van Gavin Extence heeft ook een kind in de hoofdrol die al volwassen beslissingen neemt voor zijn leeftijd. Hij neemt ons mee op een fascinerende tocht om de laatste wens van een goede vriend in te willigen. Benjamin Constable verrast met De drie levens van Tomomi Ishikawa, een roman die bij wijlen doet denken aan Paul Auster en Haruki Murakami. Na de dood van een vriendin neemt die hem nog mee op sleeptocht om de geheimen van haar leven (en haar dood) te ontrafelen. Gabriel Roth schreef met De onbekenden een roman over een interessant hoofdpersonage die niet kan genieten van zijn succesvolle carrière totdat hij een partner vindt om zijn geluk mee te delen. Hij moet hiervoor wel zijn eigen sociale barrières trotseren.
Nederlandstalige auteurs
Ik moet eerlijk zeggen dat ik misschien niet genoeg boeken van eigen bodem lees, maar er waren te weinig romans dit jaar die me echt aanspraken. Ik lees wel elke nieuwe roman van Arnon Grunberg en zijn verhalenbundel Apocalyps was gelukkig zeer onderhoudend. Sommige verhalen waren erg gedurfd en gingen verder dan hij in zijn romans pleegt te gaan. La Superba van Ilja Leonard Pfeijffer was voor mij een echte ontdekkingstocht. Hij schrijft vanuit zijn buikgevoel en dat sprak me erg aan in deze krankzinnige trip door de straten van Genua. Van de Belgische schrijvers heb ik er een aantal door mijn handen laten passeren en heb ik geroken aan de eerste bladzijden, maar enkel De laatkomer van Dimitri Verhulst heb ik daadwerkelijk uitgelezen. Een leuk verhaal in een originele setting, maar niet echt iets dat bijblijft.
Daarmee zit 2013 er op. Mijn favoriete romans van dit jaar zullen snel gezelschap krijgen van andere nog te lezen boeken die veel goeds voorspellen, zoals De cirkel van Dave Eggers dat al prijkt op menig eindejaarslijstje. Of Butcher's Crossing, de tweede vertaling van John Williams die nog hoger wordt ingeschat dan zijn voorganger Stoner. Persoonlijk verwacht ik ook veel van F, de derde roman van de pas door mij ontdekte vituoze schrijver Daniel Kehlmann. En dan zijn we nog niet eens aan 2014 begonnen. Wat een weelde!
