11 mei 2013

Kurt Vonnegut - Slachthuis vijf


Slachthuis vijf, de roman waar Kurt Vonnegut het langst op heeft gebroed, is een relaas van zijn persoonlijke ervaringen tijdens de tweede wereldoorlog. Hij overleefde ternauwernood het bombardement van Dresden in 1945 en verwerkte deze traumatische ervaring in een van de beklijvendste anti-oorlogsromans uit de geschiedenis. Al had hij gruwelijkheden zelf meegemaakt, toch kreeg hij gedurende twintig jaar maar weinig op papier. Tot hij ging spreken met zijn oude strijdmakker Bernard V. O'Hare en ze samen beetje bij beetje de precieze feiten konden reconstrueren.

Vreemd genoeg is het hoofdpersonage van Slachthuis vijf niet Kurt zelf, maar Billy Pilgrim. Billy wordt als hulppredikant naar het front gestuurd, maar wordt daar al gauw gevangen genomen. Billy is geen soldaat en ondergaat samen met een groep Amerikanen gelaten zijn gevangenneming, zijn deportatie, zijn tijdelijke onderkomen in een gerieflijke gevangenis samen met een groep Engelsen en zijn uiteindelijke vestiging in het mooie Dresden waar hij als dwangarbeider wordt tewerkgesteld. In Dresden zal hij geconfronteerd worden met executies en het finale bombardement, waarbij meer slachtoffers vallen dan bij de bom op Hiroshima. Terug in de V.S. tracht hij zijn studie als opticien te hervatten, maar raakt in een depressie. Genezen verklaard trouwt hij met Valencia, een dikke vrouw met veel familiekapitaal, waardoor hij een succesvolle carrière en rustig familieleven kan uitbouwen.

Billy's herinneringen aan de oorlog zijn enkel te verdragen door zijn vermogen om mentaal door te tijd te reizen en zo te kunnen ontsnappen aan de wreedheden die hij aan de lijve heeft ondervonden. Billy heeft deze "gave" overgehouden aan zijn ontmoeting met de bewoners van Tralfamadore die hem hebben ontvoerd en naar hun planeet hebben meegenomen. Zijn dochter verklaart hem gek, maar Billy weet niet beter dan te reizen tussen de verschillende periodes in zijn leven die op hem een onuitwisbare indruk hebben nagelaten. Zo heeft hij ook al gezien hoe hij aan zijn einde zal komen en hij heeft er vrede mee.

Slachthuis vijf is een fantastische leeservaring. Je zou denken dat het hele aspect van tijdreizen het niveau van de roman naar beneden haalt, maar het zorgt juist voor een uiterst leesbare roman vol humor en vlotte overgangen waarbij je nietsvermoedend wordt overvallen door de harde realiteit van de oorlog. Voor mensen zoals ikzelf die het genre van de oorlogsroman niet bijzonder genegen zijn, vormt Slachthuis vijf een aangename uitzondering. Verwacht geen technisch traktaat met ellenlange uitweidingen over manoeuvres en tactieken, maar een luchtige anti-oorlogsroman met een duidelijk kritische ondertoon.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten